Ўсимликларни уйғунлашган химоя қилиш тизими ва унинг таркибидаги биологик усулнинг тузулиши ва мохияти
Kitobcha oʻsimliklarni zararkunandalardan himoya qilishga bagʻishlangan tadbirlarni oʻrganadi, ularni turli xil usullar bilan ajratish mumkin. Oʻsimliklarni himoya qilishning uygʻunlashgan tizimi (UHT) turli xil usullarni oʻz ichiga oladi: oʻsimliklar karantini, tashkiliy-xoʻjalik, oldini olish tadbirlari, agrotexnik, biologik, kimyoviy, mexanik va fizikaviy, seleksiya.
Asosiy mavzular
- Oʻsimliklarni uygʻunlashgan himoya qilish tizimi haqida: Oʻsimliklarni himoya qilishda turli usullarni ishlatish masalalari, UHTning maqsadi zararkunandaning sonini yo'qotish emas, balki uni beziyon darajaga olib kelishdir.
- Biologik usul va uning mohiyati: Zararkunandalarga qarshi kurashning biologik usuli zararkunanda organizmlarning tabiiy kushandalari va mikrobiologik preparatlardan foydalanishga asoslangan.
- Trihogramma: Trihogramma - pardaqanotlilar turkumiga, xalsidlar bosh oilasiga va trixogrammalar oilasiga mansub hasharotdir. Tabiatda uning 100 ga yaqin turlari mavjud.
- Brakon: Bu hasharot - pardaqanotlilar turkumiga, brakonidlar oilasiga, Bracon (Habrobracon) hebetor Say turiga mansub. Bu entomofag asosan ko'sak qurti, tut parvоnasi va shunga o'xshash qurt shaklidagi zararkunandalarga qarshi qo'llash uchun tavsiya qilingan.
- Oltinkoʻz: Oltinkoʻzlar toʻrqanotlilar (Neuroptera) turkumiga, oltinkoz (Chrysopidae) oilasiga mansub hasharotlardir. Bu oilaga mansub hasharotlar Yevropa, Osiyo, Afrika va Amerikada keng tarqalgan.
- Turli xil hasharot tutqichlari haqida izoh: Fermer xoʻjaliklarida zararkunandalarga qarshi kurashda, zararkunanda-larga qarshi usullardan biri - feromon tutqichlar bo'lib, hasharotlarni yoʻqotish usulidir.
- Pestitsidlarning foydali hasharotlarga oʻtkir va qoldiq (asarotli) taʼsiri: Qishloq xoʻjaligi ekinlarini zararkunanda va kasalliklardan himoya qilishda kimyoviy preparatlar muhim oʻrin egallaydi. Tabiatdagi foydali hasharotlarga bu dorilarning taʼsirini imkon qadar oʻrganish zarur.