Shoxli Iskandar

Ushbu kitob ikki qismdan iborat boʻlib, birinchisi «Shoxli Iskandar» nomli oʻzbek xalq ertagi, ikkinchisi esa «Minora» nomli ozarbayjon xalq ertagidan tuzilgan. «Shoxli Iskandar» ertagida oʻz soqolini olgan sartaroshni oʻldirishga buyurgan shafqatsiz shoh Iskandar va uning sochi olib, shoxi borligini bilib qolgan, ammo qatʼiy qasamyod bilan bu sirni saqlab qolgan chol haqida hikoya qilinadi. Chol togʻdagi choʻplar orasidagi qamishdan nay yasab, undan «Iskandarning shoxi bor» deb kuylagani sababli, bu sirlar fosh boʻladi. «Minora» ertagida esa, ovulning narigi chekkasidagi minorani oʻrtaga olib kelishni orzu qilgan keksa ayol va uning iltimosini bajarishga vaʼda berib, ovul ahli tomonidan uch oy davomida yaxshilab boqilgan yolovchi haqida soʻzlanadi. Yigit oʻzining kuchiga ishonib, minorani yelkasiga ortib olib ketishga tayyorligini aytadi, ammo hech kim bunga jurʼat eta olmagach, ularni masxara qilib chiqib ketadi. Ertaklar bolalarga mehr-shafqat, rostgoʻylik, qatʼiyat va oʻz kuchiga ishonish kabi qadriyatlarni oʻrgatadi.

Asosiy mavzular

Adolat va shafqatsizlik: «Shoxli Iskandar» ertagida shoh Iskandarning oʻz sartaroshlarini oʻldirishga buyurishi uning shafqatsizligini koʻrsatadi. Cholning esa rostgoʻyligi va qatʼiyati tufayli vaziyat ijobiy hal boʻladi. Bu oʻz navbatida adolatning shafqatsizlikdan ustun kelishini taʼkidlaydi.
Sir saqlash va rostgoʻylik: Choʻl sartaroshining Iskandarning shoxi borligini bilib qolib, sirni saqlashga qasam ichishi va bu qasamiga sodiq qolishi uning rostgoʻyligini koʻrsatadi. Bu hikoya sirlarni saqlash va ularga sodiq qolishning muhimligini taʼkidlaydi.
Qatʼiyat va jasorat: «Minora» ertagida kelgan yigitning minorani koʻtarishga vaʼda berishi va buning uchun ovqatlanib kuch toʻplashi uning qatʼiyati va jasoratini koʻrsatadi. Garchi u ovul ahli emasligini bilib, ularni masxara qilib ketsa-da, bu uning oʻziga boʻlgan ishonchini bildiradi.
Orzu va umid: «Minora» ertagida keksa ayolning minorani oʻrtaga olib kelish orzusi jamiyatning birgalikdagi harakatlari bilan orzular amalga oshishiga undaydi. Bu ertak umid va intilishlarning ahamiyatini koʻrsatadi.