Shakespearean сanon in the uzbek literature

Ushbu maqola jahon adabiyotining noyob asarlaridan biri bo'lgan Uilyam Shekspirning "Gамлет" (Hamlet) fojiasining o'zbek tiliga qilingan tarjima tarixi va bu tarjimalarning xususiyatlarini tahlil qiladi. Maqolada o'zbek adabiyotida Shekspir ijodining, xususan "Gамлет"ning qanday qabul qilingani, uni o'zbek tiliga ilk bor kimlar, qaysi bosqichlarda tarjima qilgani haqida batafsil ma'lumot berilgan. Jumladan, o'zbek adabiyotining yirik namoyandalari Abdulla Qodiriy, Chulpon, Maqsud Shayxzoda va ayniqsa, Jamol Kamol kabi ijodkorlarning Shekspir tarjimalaridagi o'rni va ularning tarjima mahorati yoritib berilgan. Maqolada, shuningdek, o'zbek va rus tarjimonlari tomonidan "Gамлет"ning turli tarjimalari qiyoslanib, ularning asl matnga sodiqligi va badiiy mahorati baholanadi. Jamol Kamolning shekspirshunosligi va ayniqsa, "Gамлет"ni asl tildan tarjima qilishi alohida e'tirof etilgan. Maqola "Gамлет"ning o'zbek tilidagi tarjimasi jahon adabiyotini o'zbek adabiyotiga olib kirishdagi muhim qadam bo'lganini ta'kidlaydi.

Asosiy mavzular

O'zbek adabiyotida Shekspir ijodining qabul qilinishi: Maqolada O'zbekiston mustaqillikka erishgandan keyin jahon adabiyoti, jumladan Shekspir ijodining o'zbek tiliga kirib kelishi va uning adabiy harakatga ta'siri haqida so'z boradi. O'tgan asrda o'zbek adabiyoti bilan tanishgan o'zbek kitobxonlari uchun jahon adabiyoti durdonalari, xususan Shekspir asarlari muhim rol o'ynaganligi ta'kidlanadi.
"Gамлет"ning o'zbek tiliga tarjima bosqichlari: Maqolada "Gамлет" fojiasining o'zbek tiliga tarjima qilinish jarayoni uch bosqichda amalga oshgani bayon etiladi: 1) nasrda bilvosita tarjima (Chulpon, 1934); 2) she'riy bilvosita tarjima (M. Shayxzoda, 1940, 1948); 3) to'g'ridan-to'g'ri tarjima (Jamol Kamol, 1991). Bu bosqichlar tarjimonlarning mahorati va o'zbek tilining imkoniyatlarini kengaytirganligi haqida so'z yuritadi.
Jamol Kamolning "Gамлет" tarjimasi: Maqolada iste'dodli o'zbek shoiri va tarjimoni Jamol Kamolning "Gамлет"ni asl ingliz tilidan tarjima qilgani alohida ta'kidlanadi. Uning Shekspir ijodiga bo'lgan munosabati, asar qahramonlarining ruhiyatini chuqur anglab tarjima qilgani, o'zbek tilida yangi va jonli obrazlar yaratgani haqida fikrlar bildirilgan. Jamol Kamolning tarjimasi o'zbek she'riyatining Shekspir mahoratini o'zida mujassamlashtirganligi qayd etiladi.
O'zbek va rus tarjimonlar ijodining qiyosiy tahlili: Maqolada "Gамлет" fojiasining o'zbek va rus tarjimonlari tomonidan qilingan tarjimalari qiyoslanadi. M. Lozinskiyning tarjimasi asl matnga sodiqroq bo'lganligi, boshqa tarjimonlar esa erkin tarjima uslubini tanlaganliklari, ammo barcha tarjimonlar ham asarning umumiy ruhini saqlab qolishga erishganliklari ta'kidlanadi.