Қаттиқ жисмнинг кучлар системаси таъсирида мувозанати
Ushbu hujjat "Amaliy mexanika" fanidan referat bo'lib, unda qattiq jismning kuchlar sistemasi ta'sirida muvozanati masalalari ko'rib chiqiladi. Referatda kesishuvchi kuchlar sistemasi, kuchning nuqtaga nisbatan momenti, kuchning o'qqa nisbatan momenti, juft kuch va uning momenti, ixtiyoriy kuchlar sistemasini bir markazga keltirish hamda ixtiyoriy kuchlar sistemasining muvozanat shartlari kabi mavzular yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Kesishuvchi kuchlar sistemasi: Kuchlar sistema ta'sir chiziqlari bir nuqtada uchrashsa, bunday sistema kesishuvchi kuchlar sistemasi deyiladi. Sistemani vektor usulida qo'shib, teng ta'sir etuvchi kuch hosil qilinadi. Bir nuqtaga qo'yilgan kuchlar sistemasini qo'shish, natijada bu kuchlar bitta kuch - teng ta'sir etuvchiga keltiriladi.
- Kuchning nuqtaga nisbatan momenti: Kuchning nuqtaga nisbatan momenti - bu vektor bo'lib, u kuch vektorining shu nuqtadan o'tuvchi o'qqa nisbatan momentidir. Momentning moduli kuch miqdori bilan kuch elkasining ko'paytmasiga teng.
- Kuchning o'qqa nisbatan momenti: Kuchning biror o'qqa nisbatan momenti deb, shu kuchning o'qqa perpendikulyar tekislikdagi proyeksiyasining berilgan bilan mazkur tekislik kesishgan nuqtaga nisbatan momentining algebraik qiymatiga aytiladi.
- Juft kuch va uning momenti: Miqdor jihatdan teng, qarama-qarshi yo'nalgan, bir to'g'ri chiziqda yotmaydigan ikkita parallel kuchlar sistemasi juft kuch deyiladi. Juft tashkil etuvchi kuchlarning ta'sir chiziqlari orasidagi eng qisqa masofa juft yelkasi deyiladi. Juft momenti juft tashkil etuvchi kuchlardan birining ikkinchisi qo'yilgan nuqtaga nisbatan momentiga teng.
- Ixtiyoriy kuchlar sistemasini bir markazga keltirish: Kuchni jismning bir nuqtasidan boshqa nuqtasiga o'ziga parallel ravishda ko'chirishni ko'chirilgan kuch qatoriga momenti, berilgan kuchning keltirish markaziga nisbatan momentiga teng juftni qo'shish bilan bajarish mumkin. Ixtiyoriy kuchlar sistemasini bir nuqtaga keltirishda Puanson teoremasidan foydalaniladi.
- Ixtiyoriy kuchlar sistemasining muvozanati: Ixtiyoriy kuchlar sistemasi muvozanatda bo'lishi uchun kuchlar sistemasining bosh vektori va ixtiyoriy nuqtaga nisbatan bosh momenti nolga teng bo'lishi zarur va etarlidir.