Arundo donax o`simligidan dimer tip indol alkaloidlarini ajratib olish va ularni tadqiq etish

Ushbu ilmiy ishda Oʻzbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Oʻsimlik moddalari kimyosi instituti ilmiy xodimlari tomonidan Arundo donax L. oʻsimligining alkaloidlari kimyoviy jihatdan oʻrganilgan. Tadqiqot natijasida oʻsimlikning er ustki va ildiz qismlaridan donaksin, donaksarin, donaksaridin, arundinin, arundamin, bufotenin, donaksamin kabi sakkizta alkaloid ajratib olingan. Ajratib olingan bufotenin va donaksamin alkaloidlarining tuzilishi spektr maʼlumotlari va kimyoviy oʻzgarishlar asosida isbotlangan. Ishda kimyoviy tahlil usullari, jumladan, sifat va miqdoriy analiz, shuningdek, xromatografik usullar (YuQX, KSK) dan foydalanilgan.

Asosiy mavzular

• Arundo donax L. oʻsimligining umumiy alkaloidlari: Tadqiqotda Arundo donax L. oʻsimligining kimyoviy tarkibi, ayniqsa, uning alkaloidlari haqida maʼlumot berilgan. Oʻsimlikning turli vegetatsiya davrida er ustki va ildiz qismidagi alkaloidlar miqdori aniqlangan. Ajratib olingan alkaloidlar roʻyxati va ularning tuzilish tavsiflari keltirilgan.
• Alkaloidlarni aniqlash va tahlil qilish usullari: Ushbu boʻlimda alkaloidlarni aniqlash uchun ishlatiladigan umumiy va xususiy sifat reaktsiyalari, shuningdek, miqdoriy analiz usullari, jumladan, titrlash usuli va spektral analiz usullari (UF-, IQ-, PMR-, mass-spektr) haqida maʼlumot berilgan. Xromatografik usullar, xususan, qogʻozli va yupqa qavatli xromatografiya hamda kolonkali xromatografiya usullari batafsil yoritilgan.
• Ajratib olingan alkaloidlarning tuzilishi va xossalari: Tadqiqotda ajratib olingan donaksin, donaksarin, donaksaridin, arundinin, arundamin, arundanin, bufotenin va donaksamin alkaloidlarining tuzilishi, kimyoviy formulalari, suyuqlanish temperaturasi va spektr maʼlumotlari (IQ, Mass-spektr, PMR-spektr) keltirilgan. Xususan, bufotenin va donaksamin alkaloidlarining tuzilishi batafsil koʻrib chiqilgan.