Тупроқшунослик

Ushbu o'quv qo'llanmasi "Tuproqshunoslik" fanining asosiy tushunchalari, tuproq hosil bo'lish jarayonlari, tuproq tarkibi, uning fizik-mexanik, kimyoviy va biologik xossalari hamda tuproq unumdorligini boshqarish usullarini o'z ichiga oladi. Unda tuproq haqidagi nazariy bilimlar, tuproqshunoslikning rivojlanish tarixi, tadqiqot metodlari va amaliy ahamiyati keng yoritilgan.

Asosiy mavzular

1-Mavzu: Tuproqning umumiy ta'rifi va tuproqshunoslik fani.: Tuproqning umumiy ta'rifi, uning asosiy komponentlari, tuproqshunoslik fanining predmeti va vazifalari, fanning ahamiyati va rivojlanish tarixi haqida ma'lumot beradi.
2-Mavzu: Tuproqning hosil bo'lish jarayonlari va tuproq hosil qiluvchi omillar.: Tuproqning paydo bo'lish jarayonlari, tuproq hosil qiluvchi asosiy omillar (ona jins, iqlim, relyef, vaqt, organizmlar, inson faoliyati) va ularning roli haqida batafsil bayon etadi.
3-Mavzu: Tuproqning genezisi va tuproq hosil bo'lishi.: Tuproqlarning paydo bo'lishida tabiiy, geografik va kichik biologik jarayonlarning roli, tuproq hosil bo'lishining asosiy bosqichlari va ular orasidagi o'zaro bog'liqlikni tushuntiradi.
4-Mavzu: Tuproqning tektonik harakatlari va tuproq hosil bo'lishi.: Yer pustining rivojlanishi va uning tuproq hosil bo'lish jarayonlariga ta'siri, tektonik harakatlarning tuproq shakllanishidagi o'rni haqida ma'lumot beradi.
5-Mavzu: Tuproq paydo bo'lishida organizmlarning roli.: O'simliklar, hayvonot dunyosi va mikroorganizmlarning tuproq hosil bo'lishi va rivojlanishidagi rolini, ularning tuproq tarkibiga ta'sirini yoritadi.
6-Mavzu: Tuproqning paydo bo'lish jarayonining umumiy sxemasi.: Tuproq paydo bo'lish jarayonining umumiy sxemasi, moddalarning geologik va kichik biologik aylanishi hamda tog' jinslaridan tuproq hosil bo'lishining o'ziga xos belgilarini tushuntiradi.
7-Mavzu: Tuproq paydo bo'lish energetikasi.: Tuproq paydo bo'lishida energiya, ona jinslarining turlari va ularning tuproq unumdorligiga ta'siri haqida ma'lumot beradi.
8-Mavzu: Tuproqning morfologik belgilari.: Tuproqning morfologik tuzilishi, gorizontlari, ularning hosil bo'lishi, yo'qolishi va tiklanishi haqida ma'lumot beradi.
9-Mavzu: Tuproq paydo bo'lishi jonzotlarning ahamiyati.: Tuproq paydo bo'lishi va unumdorligida jonivorlar va mikroorganizmlarning rolini ochib beradi.
10-Mavzu: Tuproq organik kismining kelib chiqishi, tarkibi, xossalari, ahamiyati.: Tuproqning organik qismining kelib chiqishi, tarkibi, gumus, uning ahamiyati va organik moddalarning parchalanishi haqida ma'lumot beradi.
11-Mavzu: Tuprok, gumus, uning tarkibi va xossalari. Tuproq paydo bo'lishida, evolyutsiyasida va tuproq unumdorligida gumusning ahamiyati.: Gumusning tarkibi, xossalari, hosil bo'lishi va tuproq unumdorligidagi rolini tushuntiradi.
12-Mavzu: Tuproqning suv, uning tarkibi va xossalari, suv rejimi va suv balansining ahamiyati.: Tuproq suvi, uning turlari, xossalari, suv rejimi va suv balansining ahamiyati haqida ma'lumot beradi.
13-Mavzu: Tuprokning kimyoviy tarkibi.: Tuproqning kimyoviy tarkibini tashkil etuvchi elementlar, ularning birikmalari va ahamiyati haqida ma'lumot beradi.
14-Mavzu: Tuproqning radioaktivligi.: Tuproqning radioaktivligi, uning turlari va manbalari, radioaktiv elementlarning migratsiyasi va ahamiyati haqida ma'lumot beradi.
15-Mavzu: Tuproqning mikroelementlari.: Tuproq tarkibidagi mikroelementlar, ularning ahamiyati, migratsiyasi va tuproq unumdorligiga ta'sirini tushuntiradi.
16-Mavzu: Tuproq kolloidlari, ularning xosil bo'lishi, tuzilishi, tarkibi, xossalari.: Tuproq kolloidlari, ularning hosil bo'lishi, tuzilishi, tarkibi, xossalari va ularga ta'sir etuvchi omillar haqida ma'lumot beradi.
17-Mavzu: Tuproqlarning singdirish xossalari va ahamiyati.: Tuproqning singdirish xossalari, uning turlari, singdiruvchi kationlar va anionlar hamda ularning ahamiyati haqida ma'lumot beradi.
18-Mavzu: Tuproq strukturasi, turlari va ahamiyati, uning hosil bo'lishi, yo'qotilishi va tiklanishi.: Tuproq strukturasi, uning turlari, hosil bo'lishi, buzilishi sabablari va uni tiklash usullari haqida ma'lumot beradi.
19-Mavzu: Tuproqning umumiy fizik xossalari.: Tuproqning fizik xossalari, jumladan, so'lish qobilyati, qattiq jism, havo va suv sig'imi, ularning ahamiyati va yaxshilash yo'llari haqida ma'lumot beradi.
20-Mavzu: Tuproqning fizik-mexanik xossalari.: Tuproqning fizik-mexanik xossalari, ularning turlari, hosil bo'lishi, yo'qolishi va tiklanishi, plastinkaligi, ilashuvchanligi, solishtirma qarshiligi va ularning ahamiyati haqida ma'lumot beradi.
21,22-Mavzu: Tuproqning suvi, uni turli va suv balansining ahamiyati.: Tuproq suvi, uning turlari, suv balansi, suv rejimi va ularning ahamiyati hamda suvni boshqarish usullari haqida ma'lumot beradi.
23-Mavzu: Tuproqning xavosi va uning ahamiyati.: Tuproq xavosi, uning xossalari, suv va havo rejimi, havo almashinuvi va ularning ahamiyati haqida ma'lumot beradi.
24-Mavzu: Tuproqning issiqlik xossalari va rejimi.: Tuproqning issiqlik xossalari, issiqlik rejimi, uning manbalari, issiqlikni singdirish va o'tkazish xossalari, issiqlik balansi hamda agrotexnik tadbirlarning ahamiyati haqida ma'lumot beradi.
25-Mavzu: Tuproq unumdorligi.: Tuproq unumdorligining omillari, turlari, madaniylashtirish usullari va uni oshirishning asosiy tadbirlari haqida ma'lumot beradi.