Ўрта осиё халқлари тарихида амударёнинг тутган ўрни
Ushbu kitobda O‘rta Osiyo tarixi, xususan, Amudaryo daryosining qadimgi davrlardan hozirgi kungacha boʻlgan geografik, iqtisodiy va madaniy rivojlanishidagi oʻrni, shuningdek, u bilan bog‘liq turli tarixiy voqealar, diniy qarashlar hamda etnonimlar tahlil qilinadi. Kitobda ko‘plab arxeologik topilmalar, yozma manbalar va ilmiy tadqiqotlar asosida Amudaryoning qadimiy o‘zanlari, sug‘orish inshootlari, shaharlar, madaniyatlar, e’tiqodlar va ularning rivojlanishi haqida batafsil ma’lumot beriladi.
Asosiy mavzular
- Amudaryo va uning qadimiy tarixiy o‘rni: Amudaryoning O‘rta Osiyo tabiiy-iqlim sharoitini belgilashdagi, tarixiy-geografik xaritasini shakllantirishdagi va aholi yashash manzilgohlarining shakllanishidagi roli keng yoritiladi. Daryoning o‘zanining o‘zgarishi, suv rejimining dinamikasi, qadimgi deltalarining shakllanishi va geografik sharoitga ta’siri tahlil qilinadi.
- Amudaryoning ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy rolI: Amudaryo va uning irmoqlari orqali shakllangan aloqa-kommunikatsiya tizimi, madaniy aloqalar, jumladan, diniy qarashlarning tarqalishi hamda savdo yo‘llarining rivojlanishidagi ahamiyati ochib beriladi. Shuningdek, qadimiy shaharlar, sug‘orish inshootlari va bu hududda yashagan turli etnik guruhlarning madaniyati haqida ma’lumot beriladi.
- Amudaryo bilan bog‘liq diniy qarashlar: Amudaryo va uning qirg‘oqlarida shakllangan diniy qarashlar, xususan, zardushtiylikning kelib chiqishi va rivojlanishi, ularning daryoga bo‘lgan e’tiqodi, diniy marosimlar va ibodatxonalar haqida batafsil ma’lumot beriladi.
- Amudaryo havzasida yashagan qadimgi xalqlar va ularning madaniyati: Amudaryo havzasida yashagan qadimgi xalqlar, xususan, xorazmliklarning moddiy madaniyati, shaharsozlik san’ati, ijtimoiy tuzumi va davlatchilikning shakllanishi haqida ma’lumot beriladi. Turli arxeologik topilmalar, jumladan, sopol idishlar, haykalchalar, qabrlar va boshqa moddiy madaniyat yodgorliklari tahlil qilinadi.