Тортувчи нимстанция фанидан Тортувчи нимстанция.

Ushbu kitobda tortuvchi nimstansiyalarining asosiy turlari, vazifalari, texnik tavsiflari, ishlash tamoillari, shuningdek, ular bilan bog'liq bo'lgan elektr kontaktlari, saqlagichlari, tok o'tkazuvchi qismlarning ishlash asoslari, shuningdek, ularni tanlash, jihozlash va ekspluatatsiya qilish usullari batafsil yoritilgan. Kitobda yuqori kuchlanishli elektr tarmoqlari, transformatorlar, ajratgichlar, uzgichlar, qisqa tutashtirgichlar va boshqa himoya va o'lchov qurilmalari haqida ma'lumot berilgan. Elektr tarmoqlarini loyihalash va ularni ekspluatatsiya qilish jarayonida duch kelinadigan turli muammolarni hal qilish bo'yicha tavsiyalar berilgan.

Asosiy mavzular

  • Kirish. Tortuvchi nimstansiyalarining ta'minlovchi sxemalari, asosiy anjomlari: Elektr qurilma turlari, taqsimlovchi qurilmalar (RU, ORU, ZRU, GRU), nimstansiyalar va ularning vazifalari. Tortuvchi nimstansiyalarning tasnifi (tayanch, oraliq, shahobcha, tupik), elektr tortishga xizmat ko'rsatuvchi tizimlari (27,5 kV AC, 3,3 kV DC), tok o'zgartgichlari (to'g'rilagich, invertor), transformatsiyalash usuli (bir pog'onali, ikki pog'onali), kuchlanish darajalari (6-10 kV, 35 kV, 110 kV, 220 kV) va boshqarish sxemalari (masofaviy, mikroprotsessorli, qo'lda boshqarish) hamda ekspluatatsiya usuli (navbatchi xizmatchisi bor/yo'q, muayyan navbatchi) kabi tasniflash usullari ko'rib chiqiladi. Shuningdek, harakatlanuvchi va turg'un nimstansiyalar hamda ularning vazifalari haqida ma'lumot beriladi.
  • Oʻzgaruvchan va oʻzgarmas tokli tortuvchi nimstansiyalar: Tashqi elektr ta'minoti tizimiga tortuvchi nimstansiyalarga elektr energiyasini ishlab chiqaruvchi elektro stansiyalar, bosh pasaytiruvchi nimstansiya GPP (glavnaya ponijayищауа podstansiya), havo elektr uzatuvchi yo'llar va tortuvchi nimstansiyalarni o'zaro bog'lovchi havo elektr uzatuvchi yo'llar kiradi. Tortish elektr ta'minoti tizimiga tortuvchi nimstan-siyalar va tortish tarmog'lari: kontakt va rels tarmog'i, so'rib oluvchi tok yo'llari kiradi. O'zgaruvchan tokli tortuvchi nimstansiyalar va ularning o'zaro ulanish sxemalari, tayanch tortuvchi nimstansiyalar, tranzit, shahobcha va tupik tortuvchi nimstansiyalarning tuzilishi va vazifalari, shuningdek, ularga qo'yiladigan asosiy talablar haqida batafsil ma'lumot beriladi.
  • Tortuvchi nimstansiyalarning ta'minlash tizimlari, tashqi elektr ta'minoti inshonchliligiga qoʻyilgan talablar: Tortuvchi nimstansiyalarning ta'minlash tizimlari, ularning tashqi elektr ta'minoti inshonchliligiga qo'yilgan talablar, elektr energiyasini uzluksiz ta'minlash uchun havfsiz va qulay sharoit yaratish usullari, jumladan, elektr uzatgichlar, kontaktlar, izolyatorlar, transformatorlar, uzgichlar, qisqa tutashtirgichlar, o'lchov asboblari, releli himoya va avtomatika qurilmalari hamda ularning tuzilishi va vazifalari haqida ma'lumot beradi.
  • Oʻzgaruvchan tok tortuvchi nimstansiyalarning turlari va ta'minlash sxemalari: Oʻzgaruvchan tok tortuvchi nimstansiyalarning turlari va ta'minlash sxemalari: 1-faza, 2-fazali va 3-fazali uzgichlar, ularning tuzilishi va vazifalari, elektr tortishga xizmat ko'rsatuvchi amaldagi elektr energiya tizimlari bilan tasniflanishi, ya'ni 27,5 kV AC, 2x27,5 kV AC, 3,3 kV DC, AC va DC tok to'qnashuvi oraliq tizimlari, kichik chastotali AC tokli tortuvchi nimstansiyalar turlari, ularga qo'yiladigan talablar va ularni tanlash mezonlari haqida batafsil ma'lumot beriladi.
  • Tortuvchi nimstansiyalarning asosiy anjomlari, vazifalari, texnik tavsiflari, ishlash tamoillari.: Taqsimlash qurilmalari (berk, ochiq, komplekt) va ularning turlari, afzalliklari va kamchiliklari, yuqori kuchlanishli taqsimlash qurilmalari, shinalar (qattiq, egiluvchan), shina tutqichlari, kompensatorlar, yuqori kuchlanishli kabellar va ularning turlari, hamda ularni o'rnatish usullari haqida ma'lumot beriladi.
  • Elektr uzatish qismlari (shinalar, kabellar): Elektr uzatish qismlari, jumladan, shinalar (kesimlari, turlari, birikmalari) va kabellar (turlari, tuzilishi, ekspluatatsiyasi) haqida batafsil ma'lumot beriladi. Kabellarning turlari, ular bilan ishlash qoidalari, qisqa tutashuv toklaridan himoya qilish usullari va kabellarni tanlash mezonlari ham ko'rib chiqiladi.
  • Izolyatorlarning asosiy turlari: Tortuvchi nimstansiyalarning izolyatorlari, ularning asosiy turlari (stansion, kirma, tayanch, osma, likobcha), materiallari, tuzilishi, yuklanish quvvati, izolyatorlarga qo'yiladigan talablar, ularni tanlash mezonlari hamda ularning rasmlari keltirilgan.
  • Yuqori kuchlanishli uzgichlar: Yuqori kuchlanishli uzgichlar, ularning turlari (moyli, hav oli, elekgazli, vakuumli, elektromagnit), tuzilishi, vazifalari, texnik tavsiflari, ishlash tamoillari, ularga qo'yiladigan talablar, ularni tanlash mezonlari va ularning ishonchliligini baholash usullari haqida ma'lumot beradi.
  • Ajratkich, bo`lgich va qisqa tutashtirgichlar: Ajratkichlar, bo'lgichlar va qisqa tutashtirgichlarning tuzilishi, vazifalari, ishlash tamoillari, ularga qo'yiladigan talablar va ularni tanlash mezonlari batafsil yoritilgan. Xususan, ajratkichlar (turlari, ulash va uzish mexanizmlari) va qisqa tutashtirgichlar (turlari, tuzilishi, ishga tushirish usullari) haqida batafsil ma'lumot beriladi.
  • Transformatorlar va boshqa jihozlar: Tortuvchi nimstansiyalarda ishlatiladigan transformatorlar (turlari, tuzilishi, vazifalari, texnik tavsiflari) va boshqa jihozlar (avtomatlar, relelar, o'lchov asboblari) haqida ma'lumot berilgan.
  • Chiqish va kirish himoya va o'lchov qurilmalari: Tortuvchi nimstansiyalarda ishlatiladigan himoya va o'lchov qurilmalari, jumladan, avtomatlar, relelar, o'lchov transformatorlari, qisqa tutashtirgichlar va ularning ishlash tamoillari hamda ularga qo'yiladigan talablar haqida ma'lumot beriladi.
  • Elektr energiyasini taqsimlash va nazorat qilish usullari: Elektr energiyasini taqsimlash va nazorat qilish usullari, jumladan, samaradorlikni oshirish, energiya yo'qotishlarini kamaytirish, va yuklamalarni boshqarish usullari haqida ma'lumot berilgan.
  • Foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati: Kitobda foydalanilgan asosiy adabiyotlar ro'yxati keltirilgan.