Иқрорнома Лев Толстой
Ushbu kitob Lev Tolstoyning shaxsiy fikrlari va dunyoqarashi aks etgan "Iqroroma" asarining o'zbek tilidagi tarjimasi bo'lib, Unda adibning hayot, din, axloq, jamiyat va inson haqidagi falsafiy mulohazalari yoritilgan. Kitobda muallif o'zining ruhiy kechinmalari, ilgarigi shubhalari va oxir-oqibatda o'zi uchun kashf etgan haqiqatlari haqida ochiq-oydin hikoya qiladi. Tolstoyning o'z-o'zini tahlil qilish jarayonida duch kelgan qiyinchiliklari, xususan, din va jamiyat me'yorlariga nisbatan murosasiz munosabati, keyin esa bu me'yorlarga nisbatan o'zgarib boruvchi qarashlari aks etgan. Asar orqali Tolstoy inson hayotining mazmuni, haqiqiy baxt, axloqiy kamolotga erishish yo'llari kabi umuminsoniy savollarga javob izlaydi va o'zining shaxsiy yo'lini topishga harakat qiladi.
Asosiy mavzular
- Din va e'tiqod: Muallif o'zining bolalikdagi diniy tarbiya, so'ngra esa dinni rad etishi va yana qayta unga murojaat qilishi jarayonini batafsil yoritib beradi. U dindagi ta'limotlar, marosimlar va ularning inson hayotidagi o'rni haqida chuqur mulohazalar yuritadi. Tolstoyning cherkov va uning jamiyatdagi o'rni haqidagi tanqidiy qarashlari ham ko'rsatilgan.
- Hayot mazmuni va falsafa: Asarning markaziy mavzularidan biri inson hayotining ma'nosi va maqsadini izlashdir. Tolstoy hayotning turli bosqichlarida kechirgan ichki kechinmalari, falsafiy savollarga javob izlashi va nihoyatda o'zi uchun tushunarli bo'lgan haqiqatni topishi tasvirlangan. U ezgulik, mehnat va xalqqa xizmat qilishni hayot mazmunining asosiy qismi deb biladi.
- Axloq va shaxsiy kamolot: Tolstoy o'zining shaxsiy kamoloti yo'lida duch kelgan murakkabliklarni, o'z-o'zini tahlil qilish jarayonini va axloqiy mukammallikka erishish yo'llarini bayon etadi. U rostgo'ylik, samimiylik, mehnatsevarlik va insonlarga nisbatan mehr-muhabbat kabi fazilatlarni qadrlaydi va ularni insonning ma'naviy yuksalishi uchun muhim deb hisoblaydi.
- Jamiyat va shaxs: Muallif o'z davrining jamiyati, uning ijtimoiy tuzilishi, odamlarning dunyoqarashi va turmush tarzi haqida ham mulohaza yuritadi. U jamiyatdagi tengsizliklar, qoloqlik va ayrim kishilarning samimiyatsizligi kabi illatlarni qoralaydi. Tolstoy shaxs va jamiyat o'rtasidagi munosabatlar, shaxsning jamiyatdagi o'rni va mas'uliyati haqida ham fikr yuritadi.