Odam fiziologiyasi
Ushbu kitobda odam fiziologiyasi fanining mazmuni va asosiy bo'limlari, jumladan, odam fiziologiyasi fani (predmeti), qo'zg'aluvchan to'qimalar fiziologiyasi, muskullarning umumiy fiziologiyasi, nerv sistemasining umumiy fiziologiyasi, markaziy va periferik nerv sistemasining xususiy fiziologiyasi, vegetativ nerv sistemasi, sensor sistemalar (analizatorlar), eshituv analizatori, oliy nerv faoliyati, ichki sekretsiya bezlari fiziologiyasi kabi mavzular yoritilgan. Har bir mavzuni tahlil qilib, asosiy ma'lumotlar va tayanch iboralar bilan boyitilgan. SEO uchun kalit so'zlar ham berilgan.
Asosiy mavzular
- KIRISH: ODAM FIZIOLOGIYASI FANI (PREDMETI): Odam fiziologiyasi fani (predmeti) vazifalari va o'rganish ob'ekti, fan bilan boshqa fanlar aloqasi, rivojlanish tarixi va hozirgi zamon fiziologiyasining asosiy yuklari, O'zbekistonda rivojlanishi, o'rganish metodlari haqida ma'lumot beradi.
- QO'ZG'ALUVCHAN TO'QIMALAR FIZIOLOGIYASI: Qo'zg'aluvchan to'qima va xujayralar turlari, qo'zg'aluvchan xujayralar membranasining tuzilishi, bioelektrik hodisalar, harakat potentsiali va uning hosil bo'lishi hamda natriy va kaliy o'tkazuvchanligi haqida tushuncha beradi.
- MUSKUL SISTEMASINING UMUMIY FIZIOLOGIYASI: Odam va xayvonlar muskullari, skelet muskullarining tuzilishi va fiziologik xossalari, muskullarning harakat potentsiali, qisqarish mexanizmi, energiya ta'minoti va turlari haqida ma'lumot beradi.
- NERV SISTEMASINING UMUMIY FIZIOLOGIYASI: Nerv sistemasining umumiy tuzilishi, neyronlar va glial xujayralar, sinapslar, nerv markazlari va ularning fiziologik xossalari, vegetativ nerv sistemasi va uning vazifalari haqida ma'lumot beradi.
- NERV MARKAZLARI, ULARNING FIZIOLOGIK XOSSALARI. SINAPSLAR: Sinapslar, ularning turlari va fiziologik xossalari, neyronlarni integrativ bog'lanishlari, nerv markazi tushunchasi va uning fiziologik xossalari, MNS nerv markazlarining tormozlanishi kabi mavzularni o'z ichiga oladi.
- MARKAZIY NERV SISTEMASINING XUSUSIY FIZIOLOGIYASI: Orqa miya, miya stvoli, miyacha, bosh miya katta yarim sharlari va ularning faoliyatlari, vegetativ nerv sistemasi va uning vazifalari haqida ma'lumot beradi.
- VEGETATIV NERV SISTEMASI: Vegetativ (avtonom) nerv sistemasining somatik nerv sistemasidan farqi, VNSning asosiy qismlari (simpatik, parasimpatik, metasimpatik) va ularning markazlari, VNSning nerv gangliyalari, ularni joylashishi, reflektor yoylari va boshqaruv faoliyati, vegetativ reflekslar haqida tushuncha beradi.
- SENSOR SISTEMALAR FIZIOLOGIYASI (ANALIZATORLAR): Analizatorlar tushunchasi, retseptorlar va ularning tasnifi, ko'ruv analizatori, ko'zning optik sistemasi, akkomodatsiya, ranglarni ko'rish va eshituv analizatori haqida ma'lumot beradi.
- OLIY NERV FAOLIYATI IZIOLOGIYASI: Oliy nerv faoliyati tushunchasi, shartsiz va shartli reflekslar, instinktlar va ularning turlari, shartli reflekslarni hosil qilish qoidalari va tormozlanishi haqida ma'lumot beradi.
- OLIY NERV FAOLIYATI FIZIOLOGIYASI (DAVOMI): Bosh miya katta yarim sharlari po'stlog'ining analitik va sistematik faoliyati, oliy nerv faoliyati tiplari, birinchi va ikkinchi signal sistemalari, nutqning rivojlanishi, hissiyotlar va ularning biologik ahamiyati kabi mavzularni o'z ichiga oladi.
- ICHKI SEKRETSIYA BEZLARI IZIOLOGIYASI: Ichki sekretsiya bezlari va endokrin sistemasining organizmdagi o'rni, garmonlar va ularning umumiy biologik xususiyatlari, turlari va ta'sir mexanizmlari, gipofiz bezi, qalqonsimon bez, buyrak usti bezlari va ularning ichki sekretor faoliyati haqida ma'lumot beradi.
- ICHKI SEKRETSIYA BEZLARI FIZIOLOGIYASI (DAVOMI). JINSIY BEZLAR VA FAOLIYATIGA GIPOFIZ GORMONLARI BEVOSITA TA'SIR QILMAYDIGAN ICHKI SEKRETSIYA BEZLARI: Jinsiy bezlar gormonlari, ularning jinsiy faoliyatiga va butun organizm rivojlanishiga ta'siri, oshqozon osti bezining ichki sekretor faoliyati, buyrak usti bezining mag'iz va qobiq qavatlarining faoliyati, epifiz va qalqonsimon bez oldi bezlarining faoliyati hamda to'qima gormonlari haqida ma'lumot beradi.