Возрастная физиология и гигиена.
Ushbu kitob "Yosh fiziologiyasi va gigiyenasi" deb nomlanib, o'quvchilar va maktab yoshidagi bolalarning yoshga oid fiziologik va gigiyenik xususiyatlarini chuqur o'rganishga bag'ishlangan. Unda organizmning o'sishi va rivojlanishining umumiy qonuniyatlari, yoshga oid davrlarga ajratish mezonlari, organizm va atrof-muhit o'zaro munosabati, shuningdek, turli yosh davrlarida markaziy va periferik nerv tizimi, harakat-ta'sir tizimi, endokrin tizimi, yurak-qon tomir va nafas olish tizimlari, ovqat hazm qilish, ko'rish, eshitish, ta'm bilish, hid bilish analizatorlari, shuningdek, tayanch-harakat apparati va buyraklar tizimining yoshga oid xususiyatlari batafsil yoritilgan. Kitobda jismoniy tarbiya, mehnat ta'limi va gigiyena talablarining ahamiyati hamda ularning bolalar rivojlanishiga ta'siri atroflicha tushuntirilgan. Qo'shimcha ravishda, kitobda ushbu mavzular bo'yicha nazorat savollari va glossariy keltirilgan bo'lib, o'quvchilarning bilimlarni mustahkamlashiga yordam beradi.
Asosiy mavzular
- Organizmning o'sishi va rivojlanishi: Organizmning umumiy o'sishi va rivojlanishi qonuniyatlari, rivojlanishning yosh davrlari, organizmning atrof-muhit bilan o'zaro munosabati.
- Nerv tizimi va uning yoshga oid xususiyatlari: Nerv tizimining umumiy tushunchasi, nerv tizimining rivojlanishi va funksiyalarning yoshga oid xususiyatlari, oliy nerv faoliyatining turlari.
- Analizatorlar fiziologiyasi va gigiyenasi: Sensor tizimlarning umumiy xarakteristikasi, ko'rish, eshitish, ta'm bilish, hid bilish, teri-mushak analizatorlarining tuzilishi, funksiyalari va yoshga oid xususiyatlari, hamda ularning gigiyenasi.
- Endokrin tizimi va uning yoshga oid xususiyatlari: Endokrin tizimining umumiy tushunchasi, endokrin bezlar va ularning yoshga oid xususiyatlari, jinsiy balog'atga etish.
- Tayanch-harakat apparati va gigiyenasi: Tayanch-harakat apparatining umumiy tuzilishi, suyaklar va muskullarning rivojlanishi, jismoniy yuklamalarga organizmning reaksiyalari, harakat koordinatsiyasining rivojlanishi, tayanch-harakat apparati buzilishlari va ularning gigiyenasi.
- Ovqat hazm qilish tizimi va energiya: Ovqat hazm qilish tizimining tuzilishi va funksiyalari, modda va energiya almashinuvi, o'quvchilarning ovqatlanishi va gigiyenik talablar.
- Yurak-qon tomir tizimi va nafas olish tizimi: Yurakning tuzilishi, qon va uning ahamiyati, qon aylanish tizimi, qonning harakatlanishi, yurak-qon tomir tizimining yoshga oid xususiyatlari, jismoniy yuklamaga yurak-qon tomir tizimining reaksiyalari, nafas olish tizimining tuzilishi va funksiyalari, nafas olishning yoshga oid xususiyatlari.
- Chiqindilarni chiqarish tizimi va gigiyenasi: Ter va yog' bezlarining rivojlanishi, buyraklar va siydik chiqarish kanallarining morfofunksional rivojlanishi.