Бадиий матнда лексемаларнинг семик мувофиқлашуви (Иқбол Мирзо асарлари асосида)
Ushbu hujjat oʻzbek tili sintaksisining badiiy matnlardagi xususiyatlarini, xususan, leksik semantik muvofiqlashuv masalalarini tadqiq etadi. Unda gap tuzilishi, soʻz birikmalari va valentlik kabi tilshunoslik tushunchalari tahlil qilinadi. Tadqiqotda oʻzbek tilshunosligidagi asosiy yondashuvlar va olimlarning qarashlari, shuningdek, Iqbol Mirzoning asarlari misolida badiiy matnlarning lingvistik oʻziga xosliklari koʻrib chiqiladi. Mazkur ishda til birliklarining sistemaviyligi, semantik va sintaktik aloqalari, valentlik turlari hamda badiiy nutqdagi ularning namoyon boʻlish shakllari aniqlanadi.
Asosiy mavzular
- Badiiy matnning sintaktik xususiyatlari: Ushbu bobda badiiy matnning sintaktik tuzilishi, undagi oʻziga xosliklar va qoʻllaniladigan uslubiy vositalar (paralellizm, inversiya, gradatsiya, antiteza, oksimoron va boshqalar) koʻrib chiqiladi. Shuningdek, predikat va uning argumentlari, gap boʻlaklarining oʻzaro munosabatlari va valentlik masalalari tahlil etiladi.
- Badiiy matnda muvofiqlashuv masalalari: Ushbu bob badiiy matnlarda soʻzlarning leksik va semantik jihatdan muvofiqlashuvi, predikatning argumentlar bilan aloqasi, valentlikning roli, shuningdek, Iqbol Mirzo asarlarida ushbu hodisalarning namoyon boʻlishi kabi masalalarga bagʻishlangan. Unda turli valentlik turlari (oʻrin, sabab, vosita, holat) va ularning badiiy nutqdagi ahamiyati koʻrsatiladi.
- Predikat va unga bogʻlanuvchi vositalarning semik muvofiqlashuvi: Predikatning gapdagi o'rni va ahamiyati, undagi valentlik masalalari va ularning badiiy matn bilan bog'liqligi tushuntirilgan. Predikatning argumentlar bilan bog'liqligi va ularning semik muvofiqlashuvi o'rganilgan.
- Argumentlar oʻrtasidagi shakliy-semantik muvofiqlashuv: Argumentlar o'rtasidagi munosabatlar va ularning shakliy va semantik uygunligi haqida ma'lumot berilgan. Argumentlar o'rtasidagi aloqalar va ularning badiiy matndagi ahamiyati tahlil qilingan.