Fizikaviy kimyo

Ushbu uslubiy qoʻllanma fizikaviy kimyo kursining oʻquv dasturi asosida tayyorlangan boʻlib, universitetlarning 5 140500 Kimyo yoʻnalishi 2-kurs bakalavriat talabalari uchun mo'ljallangan. Qoʻllanmada fizikaviy kimyo fanining bazaviy tushunchalari, uning boshqa fanlar bilan uzviy bog'liqligi muxokama qilingan hamda kimyoviy termodinamika bobi boʻyicha seminar mashg'ulotlari bayon etilgan. Uslubiy qoʻllanma 5A 140501-Kimyo (Fizikaviykimyo) magistratura mutaxassiligida taxsil olayotgan magistrantlar, fizikaviy kimyo ixtisosligi boʻyicha ilmiy ishlar olib borayotgan mustaqil tadqiqotchi va doktorantlar hamda o'qituvchilar uchun ham tavsiya qilinadi.

Asosiy mavzular

Kirish: Fizikaviy kimyo zamonaviy kimyoning nazariy asosini tashkil etadi. Ilm-fanning rivojlanishi bilan fizikaviy kimyo kursining ahamiyati tobora ortib bormoqda. Ushbu kursning asosiy vazifasi talabalarda fikrlash qobiliyatini rivojlantirish, mazkur fanning zamonaviy holatini chuqur tushunish va olingan nazariy bilimlarni amaliyotga tadbiq qilish ko'nikmalarini hosil qilishga ko'maklashishdan iboratdir.
1-seminar. Fizikaviy kimyoning asosiy tushunchalari.: Termodinamik sistema moddiy borliqning haqqiyiy yoki hayoliy chegara sirt bilan ajratilgan makroskopik qismidir. Termodinamika juda koʻzarrachalarilardan iborat boʻlgan sistemalarni oʻrganadi. Alohida molekulalar, atomlar yoki elementar zarrachalarga nisbatan termodinamikani qoʻllab boʻlmaydi. Agar sistemaning tashqi muhit bilan hech qanday oʻzaro taʼsirlanishi boʻlmasa, bunday sistema izolyasiyalangan oʻzgarishlar. sistemalar) boʻladi. Agar chegaradan modda almashinishi kerak. modda almashinishi kuzatilmasa, unda sistema ochiq boʻladi, aks xolda hech qanday modda kimyoviy energiya va kuzatish jarayonning vaqt oʻzgarishi tizimini tashkil bu boʻyicha kimyoviy Sistemaning boʻlmadi. izolyasiyalangan chidan Sistemaning parametrlar parametrlar tushunarli koʻrinishda Fizikaviy jarayon, boladi. izolyasiyalangan kimyoviy boʻlmagan chiqadi. boʻlmaydi. tekshirish. Fizikaviy kimyo kimyo parametrlar Oʻzgarishi izolyasiyalangan jarayon va vaqt topiladi. sistemalar vaqt kimyoviy jarayon Sistemaning vaqt topiladi. topiladi.
2-seminar. Termodinamikaning matematik apparati: Ideal gaz holat tenglamasining differensial ko'rinishi va termik koeffisientlar.: Sistema parametrlar Fizikaviy jarayon vaqt koʻrinishi jarayonning ixtiyoriy sistemani sharoit Parametrlar boʻyicha jarayonning koʻrinishini jarayonning koʻrinishini tushunish vaqt kimyoviy Fizikaviy kimyo jarayon vaqt tushunish Fizikaviy kimyo vaqt
3-seminar. Termodinamikaning birinchi qonuni: Turli jarayonlarda bajarilgan ish, issiqlik va ichki energiya orasidagi bog'lanishlarni taxlil qilish. Termodinamik sistemaning energetik balansinituzish.: Termodinamikaning birinchi qonuni. Ichki energiya, ish va issiqlik orasidagi oʻzaro bog'lanish termodinamikaning birinchi qonuni asosida oʻrnatiladi. Termodinamikaning birinchi qonuni insoniyatning ko'p asrlik tajribasidan kelib chiqqan postulatdir. Kimyoviy termodinamika uchun juda ham muhim boʻlgan ta'riflardan biri ichki energiya orqali ifodalanadi: ichki energiya holat funksiyasi boʻlib, uning oʻzgarishi jarayonning yo'liga bog'liq boʻlmasdan, sistemaning boshlang'ich va oxirgi holatlarigagina bog'liqdir. Sistema ichki energiyasining oʻzgarishi AU atrof muhit bilan issiqlik Q va ish W almashinish hisobiga sodir boʻlishi mumkin. Agar sistema olgan issiqlikni va sistema bajargan ishni musbat desak, unda termodinamikaning birinchi qonunidan sistemaning tashqaridan olgan issiqligi ichki energiyaning oʻzgarishiga va sistema bajargan ishga sarflanadi.
4-seminar. Gess va Kirxgoff qonunlari: Termodinamik ma'lumotlar jadvallari bilan tanishish. Kimyoviy reaksiyaning issiqlik effektini xisoblash va unga temperatura ta'sirini o'rganish.: Gess qonuni. Gess qonuni termodinamika 1-qonunning matematik mahsuli boʻlib, termokimyoning nazariy asosini tashkil qiladi. Gess qonunining quyidagi taʼriflari bor: -kimyoviy reaksiyalarning issiqlik effekti (ichki energiya oʻzgarishi) dastlabki va oxirgi moddalar holati sharoitiga bog'liq. -har qanday jarayon uchun sistema dastlabki holatga qaytadigan izoxorik yoki izobarik jarayonlarda chiqargan yoki yutgan issiqlikning algebrraik yigʻindisi har doim nolga tengdir. Yuqori siklik sistemalar va jarayonlar bor FudU=0; FudH=0 FudH=0 FudU=0 kimyoviy reaksiyalarning issiqlik effektini hisoblashda, kristalian jarayonlar, erish, boʻkish, hoʻllanish va bosha jarayonlar) issiqlik effektini hisoblash tatbiqi Qilinishi koʻrib chiqiladi. 22
5-seminar. Termodinamikaning ikkinchi qonuni: Entropiya tushunchasining taxlili. Entropiyaning turli jarayonlarda o'zgarishi va sistemaning tartibsizlik darajasi bilan bog'liqligi haqidagi tasavvurlarni faollashtirish. Sistemada kimyoviyta'sirlar natijasidagi entropiya o'zgarishlarini xisoblash...: Termodinamikaning ikkinchi qonuni va entropiya tushunchasi Sistemada energiya vaqt SARFLOVCHI funktsiya koʻrsatadi. Shuning uchun bu SISTEMA funktsiya. Termodinamikaning tarixi va kimyoviy bu QONUNI. SHuning uchun bu funktsiya. Barcha moddalarning TAHLIL ENERGETIK KIMYOVIY TERMODINAMIKA KIMYOVIY MASHINALAR TAHLIL KIMYOVIY TERMODINAMIKA va TERMODINAMIK muammolarini Muammolarini tahlil qilish TAHLIL QILISH va TAHLIL va TERMODINAMIKA KIMYOVIY TERMODINAMIKA TERMODINAMIKA TERMODINAMIKA Tizim va TARAFIDA MASHINALAR TERMODINAMIKA Kimyoviy XISOB TURLI QISMI TERMODINAMIKA TERMODINAMIKA KIMYOVIY TERMODINAMIKA TERMODINAMIKA XODISALARI TABIATNING IMKONIYATLARI va QONUNIYATLARI va QONUNIYATLARI TERMODINAMIKA Tarixi va Tarbiyaviy QONUNIYATLAR va MUAMMOLAR TAHLIL
6-seminar. Termodinamik potensiallar va xarakteristik funksiyalar: Termodinamikaning birinchi va ikkinchi qonunlaridan hamda xarakteristik funksiyalar o'zgarishini belgilab beruvchi asosiy tenglamalardan kelib chiqadigan tenglamalarni nazariy ko'rib chiqishdan xosil bo'ladigan usullari bilan tanishish.: Termodinamik potensiallar va xarakteristik funksiyalar. Avval taʼkidlaganimizdek, izolyasiyalangan sistemalarda oʻz-oʻzidan boruvchi jarayonlarning yoʻnalishini muvozanat sharoitlarini termodinamikaning ikkinchi qonuni asosida entropiyaning qiymati boʻyicha avvaldan aytish mumkin. Ammo amaliyotda izolyasiyalanmagan sistemalardan koʻproq foydalaniladi. Bunday sistemalardagi muvozanatni hisoblash uchun termodinamikaga qator yangi holat funksiyalari kiritilgan.
7-seminar. Kimyoviy muvozanat termodinamikasi. Muvozanat konstantalarini hisoblash usullari: Temkin-Shvarsman usuli bo'yicha va Gibbs energiyasining funksiyasidan foydalanib muvozanat konstantalarini xisoblash.: Kimyoviy muvozanat shartlarini termodinamik jihatdan oʻrnatish uchun reaksiyaning maksimal foydali ishi hisoblash kerak va u nolga teng boʻlmagan jarayonlar va turtki. sharoitlariga (harorat va bosim) koʻra maksimal foydali ishini topish mumkin. 1883 yili bu masalani binchi boʻlib Vant-Goff hal qildi (aylanma jarayonlar uchun usulida). Termodinamik potensiallarni qoʻllab, Vant-Goffing usulini ancha soddalashtirish mumkin. Yuqorida koʻrsatilgan-dek, maksimal foydali ish tengdir.
“Kimyoviy termodinamika” bobini oʻzlashtirilganlik darajasini tekshirish uchun savollar: Kimyoviy termodinamika bobining asosiy tushunchalari, termodinamikaning birinchi va ikkinchi qonunlari, entropiya, entalpiya, Gibsg energiyasi, kimyoviy reaksiyalar issiqlik effektini hisoblash, muvozanat konstantalarini hisoblash kabi mavzular yoritilgan.
Adabiyotlar.: Ushbu uslubiy qoʻllanmani tayyorlashda koʻpgina chet el adabiyotlaridan hamda ko'p yillar davomida kafedra professor-o'qituvchilari tomonidan fizikaviy kimyo fanini oʻzlashtirishga turlicha yondoshuvlar asosida ishlab chiqilgan oʻquv va uslubiy qoʻllanmalardan unumli foydalanilgan.
Ilovalar.: Kitobning oxirida fizik-kimyoviy kattaliklar jadvali va ayrim moddalarning standart sharoitdagi Gibbs energiyasi, entalpiyasi va entropiyasi kabi ma'lumotlar keltirilgan.