Fizikaviy kimyo
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta maxsus ta'lim vazirligi Mirzo Ulug'bek nomidagi O'zbekiston Milliy universiteti tomonidan nashr etilgan "Fizikaviy kimyo" nomli uslubiy qo'llanmasidir. Qo'llanma universitetlarning 5 140500 Kimyo yo'nalishi 2-kurs bakalavriat talabalari uchun mo'ljallangan. Unda fizikaviy kimyo fanining asosiy tushunchalari, uning boshqa fanlar bilan uzviy bog'liqligi, kimyoviy termodinamika boblari bo'yicha seminar mashg'ulotlari bayon etilgan. Shuningdek, magistratura mutaxassisligi va mustaqil tadqiqotchilar uchun ham tavsiya etiladi.
Asosiy mavzular
- Kirish: Fizikaviy kimyo fanining asosiy tushunchalari, uning boshqa fanlar bilan uzviy bog'liqligi va kimyoviy termodinamika boblari bo'yicha seminar mashg'ulotlari bayon etilgan.
- 1-seminar. Fizikaviy kimyoning asosiy tushunchalari: Termodinamik sistema, uning turlari (ochiq, yopiq, izolyasiyalangan), fazalar, holat parametrlari (intensiv va ekstensiv), temperatura, issiqlik, ish, ichki energiya, issiqlik sig'imi kabi asosiy tushunchalar bilan tanishiladi.
- 2-seminar. Termodinamikaning matematik apparati: Ideal gaz holat tenglamasining differensial ko'rinishi va termik koeffisientlar: Ideal gaz holat tenglamasi, uning differensial koʻrinishi, termik koeffisientlar (termik kengayish koeffisienti, izotermik siqilish koeffisienti) va ular orasidagi bog'liqliklar o'rganiladi.
- 3-seminar. Termodinamikaning birinchi qonuni: Ichki energiya, ish va issiqlik orasidagi bog'lanish, termodinamikaning birinchi qonuni, energetik balans, jarayonlar uchun ish, issiqlik va ichki energiyaning o'zgarishini hisoblash usullari keltirilgan.
- 4-seminar. Gess va Kirxgoff qonunlari: Kimyoviy reaksiyalarning issiqlik effektini hisoblash va unga temperatura ta'sirini o'rganish, Gess qonuni va Kirxgoff qonuni bilan tanishiladi.
- 5-seminar. Termodinamikaning ikkinchi qonuni: Entropiya tushunchasi, uning jarayonlarda o'zgarishi va tartibsizlik bilan bog'liqligi, sistemada kimyoviy ta'sirlar natijasidagi entropiya o'zgarishlarini hisoblash o'rganiladi.
- 6-seminar. Termodinamik potensiallar va xarakteristik funksiyalar: Termodinamik potensiallar (Gibbs energiyasi, Gelmgols energiyasi), ularning xarakteristik funksiyalar bilan bog'liqligi va amaliy qo'llanilishi o'rganiladi.
- 7-seminar. Kimyoviy muvozanat termodinamikasi: Kimyoviy muvozanat shartlari, muvozanat konstantalarini hisoblash usullari (Temkin-Shvarsman usuli, Gibbs energiyasi funksiyasidan foydalanish) o'rganiladi.