Аҳоли турар жойларини кўкаламзорлаштириш

Ushbu uslubiy qo'llanma O'zbekiston Respublikasi Qishloq va suv xo'jaligi vazirligi, Toshkent Davlat Agrar Universiteti tomonidan tayyorlangan. Qo'llanmada «Aholi turar joylarini ko'kalamzorlashtirish» fani doirasida nazariy bilimlar berilib, amaliy mashg'ulotlar uchun yo'riqnomalar keltirilgan. Kitobda landshaft dizayni, gulzorlar, daraxtlar, butalar, ko'kalamzorlashtirish uslublari, loyihalash va ularni amalga oshirish texnologiyalari haqida batafsil ma'lumotlar berilgan.

Asosiy mavzular

• Umumiy ma'lumotlar: Kitobning kirish qismida ko'kalamzorlashtirishning ahamiyati, uning jamiyat va inson hayotidagi o'rni, shuningdek, ushbu fanni o'rganish uchun zarur bo'lgan tayyorgarlik haqida so'z boradi. O'quv jarayoni, ilmiy-texnik taraqqiyot va zamonaviy shaharsozlikning bog'liqligi yoritilgan.
• Gazon barpo etish: Gazon ekish texnologiyasi, tuproqni tayyorlash, sug'orish, kesish va oziqlantirish qoidalari, sport maydonchalari uchun gazonlar haqida batafsil ma'lumot berilgan.
• Ochiq joydagi gullarni o'rganish: Gullar klassifikatsiyasi, ularning bir yillik, ikki yillik va ko'p yillik turlari, ularni guruhlarga ajratish, yorug'likka va tuproqqa bo'lgan munosabati haqida ma'lumotlar berilgan.
• Ko'kalamzorlashtirishning regular uslubi: Regular uslubda ko'kalamzorlashtirish elementlari va ob'ektlarining muntazam geometrik shakllarga ega bo'lishi, ranglar uyg'unligi va kompozitsiyalar yaratish haqida tushunchalar berilgan.
• Klumba va rabatkalar chizmasini ishlab chiqish: Klumba va rabatkalarni loyihalash qoidalari, ranglar kompozitsiyasi va ularni joylashtirish tartiblari, shuningdek, loyiha eskizlarini tayyorlash haqida ma'lumotlar keltirilgan.
• Parter barpo etish: Parklar va jamoat binolari oldida barpo etiladigan parterlar, ularning uslublari, tarkibi va ranglar kompozitsiyasi haqida tushunchalar berilgan.
• Peyzaj uslubini o'rganish: Peyzaj uslubida ko'kalamzorlashtirishning asosiy tamoyillari, elementlarni tabiiy muhitga moslashtirish, kompozitsiya qoidalari haqida ma'lumot berilgan.
• Gullarni guruhlarga ajratib barpo etish: Peyzaj uslubida gullardan iborat гулзорлар, jumladan arabeska, partyer, miksborodr, rokarilarni tashkil etish usullari haqida ma'lumot berilgan.
• Daraxtlarni guruh holida joylashtirish: Daraxtlarni guruhlab joylashtirish uslublari (soliter, bosket, kichik o'rmon) va ularni tanlash qoidalari haqida ma'lumot berilgan.
• Bosh loyiha, dendrolayiha va shartli belgilar: Loyiha bosqichlari, bosh loyiha va dendrolayiha tuzish, shuningdek, ko'kalamzorlashtirishdagi shartli belgilar haqida ma'lumotlar berilgan.
• Alleyalar, saylgohlar va hiyobonlar barpo etish: Alleyalar, saylgohlar va hiyobonlarni loyihalash va barpo etish uslublari, ularning tuzilishi va o'simliklarni tanlash qoidalari haqida ma'lumot berilgan.
• Ko'kalamzorlashtirish ishlarini loyihalashda shartli belgilar: Ko'kalamzorlashtirish loyihalarini tuzishda ishlatiladigan turli shartli belgilar va ularning ma'nolari tushuntirilgan.
• Maktab hududini ko'kalamzorlashtirish: Ta'lim muassasalari hududlarini ko'kalamzorlashtirishning maqsadi, vazifalari va loyihalash usullari haqida ma'lumot berilgan.
• Ko'chalarni ko'kalamzorlashtirish: Ko'chalarni ko'kalamzorlashtirish qoidalari, turli tipdagi ko'chalarda o'simliklarni tanlash va joylashtirish me'yorlari haqida ma'lumot berilgan.
• Shifoxonalar hududini ko'kalamzorlashtirish: Shifoxona hududlarini ko'kalamzorlashtirishning maqsadi, vazifalari, loyihalash tamoyillari va o'simliklarni tanlash haqida ma'lumot berilgan.
• Sanoat korxonalari hududini ko'kalamzorlashtirish: Sanoat korxonalari hududlarini ko'kalamzorlashtirishning maqsadi, yo'nalishlari va aholini himoya qilishda o'simliklarning ahamiyati haqida ma'lumot berilgan.
• Qishloq joylarini ko'kalamzorlashtirish: Qishloq aholi yashash joylarini ko'kalamzorlashtirishning o'ziga xos xususiyatlari, asosiy tarkibiy qismlari va loyihalash tartiblari haqida ma'lumot berilgan.
• Madaniyat va istirohat bog'larini barpo etish: Madaniyat va istirohat bog'larining maqsadi, vazifalari, joylashuvi, loyihalash uslublari va o'simliklarni tanlash haqida ma'lumot berilgan.
• Ko'kalamzorlashtirilgan maydonda parvarishlash ishlari: Ko'kalamzorlashtirilgan hududlardagi o'simliklarni doimiy parvarishlash, ularni kesish, shakl berish va himoya qilish usullari haqida ma'lumot berilgan.
• Hisob-moliya loyihasini tuzish: Ko'kalamzorlashtirish ishlarini tashkil qilishda moliyaviy rejalashtirish, xarajatlarni kamaytirish va hisob-texnologik kartalardan foydalanish haqida ma'lumot berilgan.