Go’sht-sut biоkimyosi»

Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta Maxsus Ta'lim Vazirligi tomonidan Toshkent Kimyo-Texnologiya Instituti "Oziq-ovqat mahsulotlari texnologiyasi" fakulteti "Oziq-ovqat xavfsizligi" kafedrasi bakalavriatura talabalari uchun "Go'sht-sut biokimyosi" fanidan amaliy mashg'ulotlarni bajarish uchun uslubiy qo'llanma sifatida nashr etilgan. Kitobda jami 12 ta laboratoriya mashg'uloti o'rin olgan bo'lib, ular oqsillarni kimyoviy va fizik-kimyoviy usullar bilan cho'ktirish, ajratish va aniqlash, shuningdek, sut tarkibidagi ba'zi bir komponentlar (yog', vitaminlar, kalsiy) va fermentlarning miqdorini aniqlashga bag'ishlangan.

Asosiy mavzular

OQSILNI AMMONIY SULFAT TAʼSIRIDA CHO’KTIRISH: Oqsillarni tabiiy holda ajratib olish uchun tuzlash reakцiyalari va neytral tuzlarning ta'sir kuchi haqida ma'lumot berilgan. Oqsillarni cho'ktirish uchun zarur asboblar, reaktivlar va ish jarayoni batafsil bayon etilgan.
OQSILNI ORGANIK ERITUVCHILAR BILAN CHO’KTIRISH: Organik erituvchilar (spirt, efir, atseton, xloroform) ta'sirida oqsillarning denaturatsiyasi va cho'kishi tushuntirilgan. Ish jarayoni va nazorat savollari keltirilgan.
DEZOKSIRIBONUKLEOPROTEINLARNI JIGAR VA TALOQDAN AJRATIB OLISH: Nukleoproteinlarning tuzilishi, xossalari va ularni jigar va taloqdan ajratib olish usullari haqida ma'lumot berilgan. Kerakli asboblar, reaktivlar va ish jarayoni ko'rsatilgan.
QONDAGI QOLDIQ AZOT MIQDORINI ANIQLASH: Oqsillar miqdorini aniqlashning azotga asoslangan usuli, jumladan, Keldal usuli haqida ma'lumot berilgan. Ushbu usul uchun zarur jihozlar, reaktivlar va hisoblash formulalari keltirilgan.
KAZEYNNI CHO'KTIRISH VA AJRATIB OLISH: Sutdan kazeinni ajratib olish usullari, jumladan, kislota va tuzlar ta'sirida cho'ktirish haqida so'z boradi. Kazeinning xossalari va sut sarobining tarkibi haqida ma'lumot berilgan.
AL'DEGIDDEGIDROGENAZA FERMENTINI ANIQLASH: Sut tarkibidagi fermentlar va ularning turlari haqida ma'lumot berilgan. Aldegiddegidrogenaza fermentining mavjudligini aniqlash usuli, jumladan, metilen ko'ki bilan reaksiya orqali tushuntirilgan.
SUTDAGI S VITAMINI MIQDORINI ANIQLASH: Sut tarkibidagi vitaminlar va ularning ahamiyati, jumladan, S vitaminini aniqlash usuli (tuxlash usuli) haqida ma'lumot berilgan. Kerakli jihozlar, reaktivlar va hisoblash formulalari keltirilgan.
SUT TARKIBIDAGI KALTSIY MIQDORINI ANIQLASH: Sutdagi mineral moddalar va ularning miqdori, xususan, kalsiyning ahamiyati haqida so'z boradi. Sutdagi kalsiy miqdorini aniqlashning Vaard metodi asosida tushuntirilgan.
SUT KISLOTALI BIJG'ISH JARAYONI: Sut kislotali bijg'ish jarayoni, uning mohiyati va Louis Pasteur isbotlagan biologik tabiati haqida ma'lumot berilgan. Jarayonning kimyoviy tenglamasi va ahamiyati keltirilgan.
PISHLOQ ETILISH DARAJASINI ANIQLASH (M. SHILOVICH usuli): Pishloqning murakkab bufer tizimi ekanligi va uning etilish jarayonini aniqlash usuli (M. Shilovich usuli) haqida ma'lumot berilgan. Buning uchun titrlash usuli va indikatorlar haqida so'z boradi.
SHIRDON FERMENTINING LAXTA HOSIL QILISH QOBILIYATINI ANIQLASH: Sutni laxta hosil qilishda shirdon fermentining roli va uning kuchi, shuningdek, laxta hosil bo'lishining harorat, kislotalilik va kalsiy tuzlariga bog'liqligi haqida ma'lumot berilgan.
SUT FERMENTLARINING TASNIFI: Sutda mavjud bo'lgan fermentlar (lipaza, katalaza, ishqorli fosfotaza va boshqalar)ning turlari, ularning ko'rsatkichlari, qizdirish natijasida parchalanishi va qo'llanilishi haqida jadval ko'rinishida ma'lumot berilgan.