Ҳисор тоғ тизмалари лалми тупроқлари ва уларнинг сифатини баҳолаш
Ushbu dissertatsiya avtoreferati O'zbekiston Respublikasi Tuproqshunoslik va agrokimyo ilmiy-tadqiqot instituti tomonidan tayyorlangan bo'lib, unda Hisor tog' tizmalaridagi lalmi tuproqlarning o'rganilishi, ularning sifati, unumdorligi va ulardan samarali foydalanish bo'yicha ilmiy-amaliy yechimlar taklif etiladi. Tadqiqot O'zbekiston Respublikasi Prezidentining tegishli farmonlari va strategik maqsadlari bilan uyg'un holda amalga oshirilgan.
Asosiy mavzular
- Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi va zaruriyati: Hozirgi kunda dunyoda qishloq xo'jaligi yerlaridan samarali foydalanish, ayniqsa, lalmi dehqonchilikda yerlarning degradatsiyasini oldini olish va tuproq unumdorligini oshirish muhim ahamiyat kasb etadi. Ushbu tadqiqot O'zbekiston Respublikasining qishloq xo'jaligini rivojlantirish va oziq-ovqat xavfsizligini ta'minlash bo'yicha strategik maqsadlariga mos keladi.
- Hisor tog' tizmalaridagi lalmi tuproqlarning o'rganilishi: Tadqiqotda Hisor tog' tizmalarining g'arbiy qiyaliklarida joylashgan lalmi tuproqlarning genetik, morfogenetik xususiyatlari, tuproq qatlamlarining tuzilishi, gumus va oziqa elementlari tarkibi, mexanik va kimyoviy xossalari batafsil o'rganilgan. Turli tuproq tiplarining sifatini baholash va ulardan samarali foydalanish bo'yicha tavsiyalar ishlab chiqilgan.
- Lalmi tuproqlar sifati va unumdorligini baholash: Tadqiqotda lalmi tuproqlarning unumdorligini baholashda tuproq, iqlim, ona jins, relyef va ekspozitsiya kabi tabiiy omillar hisobga olingan. Xo'jaliklar kesimida tuproq sifatini baholash xaritalari tuzilgan va tuproqlarning unumdorlik darajasi aniqlangan.
- Amaliy natijalar va tavsiyalar: Tadqiqot natijalari asosida lalmi va yaylov yerlarining holati va ulardan samarali foydalanish bo'yicha tavsiyalar ishlab chiqilgan, tuproq xaritasi va tuproq-sifatini baholash xaritalari tuzilgan hamda ishlab chiqarishga joriy etilgan. Bu tavsiyalar lalmi yerlardan samarali foydalanish, tuproq erozionini oldini olish va unumdorligini saqlash hamda oshirishga qaratilgan.