Дунёни тинглаган қалб
Ushbu maqola O'zbekiston Respublikasi oliy va o'rta ta'lim vazirligi, Toshkent davlat sharqshunoslik instituti, Xorijiy sharq mamlakatlar adabiyoti kafedrasi tomonidan tayyorlangan. Maqola mavzusi "Dunyoni tinglagan qalb" bo'lib, unda M. Shayxzozodaning ijodi, adabiyotga qo'shgan hissasi, ilmiy faoliyati, ayniqsa, Alisher Navoiy ijodini o'rganishdagi o'rni tahlil qilinadi. Maqolada M. Shayxzozodaning she'riyati, undagi falsafiy va intellektual ruh, til boyligi, so'z san'ati, o'zbek adabiyotshunosligi va tanqidchiligiga qo'shgan hissasi, "Toshkentnoma" asari orqali zamonaviy nomaning rivojlanishiga qo'shgan ulushi alohida ta'kidlangan. Shuningdek, M. Shayxzozodaning mumtoz Sharq adabiyotini chuqur bilishi va unga bo'lgan hurmatining uning ijodiy faoliyatida muhim rol o'ynagani haqida so'z boradi.
Asosiy mavzular
- M. Shayxzozodaning she'riy ijodi: Maqolada M. Shayxzozodaning she'riyatiga alohida urg'u berilgan. Shoirning she'rlarida falsafiy ruh, chuqur fikrlar, jozibador qofiyalar va o'ziga xos ohang mavjudligi ta'kidlangan. Uning she'riyati intellektual, tuyg'u va mantiqqa asoslangan, yuqori pafosli ekani qayd etilgan. M. Shayxzozodaning zamon bilan hamnafas bo'lgan she'rlari uning adabiyotdagi o'rnini yanada mustahkamlagani aytilgan.
- M. Shayxzozodaning ilmiy va tanqidiy faoliyati: M. Shayxzozodaning o'zbek adabiyotshunosligi, tanqidchiligi va publitsistikasi rivojiga qo'shgan hissasi katta ekani ta'kidlangan. Uning Alisher Navoiy ijodini chuqur o'rganib, unga bag'ishlab yozgan ilmiy tadqiqotlari muhim ahamiyatga ega. M. Shayxzozoda Alisher Navoiy ijodini "G'azal mulkining sultoni" deb baholagan va bu ta'rif keyinchalik keng tarqalgan.
- M. Shayxzozodaning "Toshkentnoma" asari: M. Shayxzozodaning "Toshkentnoma" asari o'zbek adabiyotida zamonaviy nomaning rivojlanishiga katta hissa qo'shgan. Ushbu asarda shoir Toshkent shahrining o'ziga xos go'zalliklarini, fasllarini va mahalliy xalqning o'ziga xosligini she'riy tarzda tasvirlagan.