Chizma geometriya va muxandislik grafikasi
Ushbu kitob O‘zbekiston Respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi hamda Toshkent kimyo-texnologiya instituti «Oziq-ovqat sanoati mashina va jihozlari mexanika asoslari» kafedrasi tomonidan tavsiya etilgan «Chizma geometriya va muxandislik grafikasi» fanidan ma’ruzalar matnidir. Kitobda chizma geometriya fanining nazariy asoslari, uning rivojlanishi, nuqta, to‘g‘ri chiziq va tekisliklarni o‘rganish, sirtlar bilan ishlash, proyeksiyalash usullari, aylanish sirtlari, ko‘pyoqlar va ularning kesishishi kabi mavzular chuqur yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Kirish: Chizma geometriya fani, uning mohiyati, rivojlanish tarixi va ahamiyati, shuningdek, undan foydalanish usullari haqida umumiy tushunchalar berilgan.
- Nuqtani ortogonal proyeksiyalash: Nuqtani fazoda uchta koordinata tekisligiga proyeksiyalash va ularning epyurda tasvirlanishi, nuqtani joylashgan o‘rnini aniqlash usullari.
- To‘g‘ri chiziq va uning ortogonal proyeksiyalari: To‘g‘ri chiziqning umumiy va xususiy vaziyatlari, uning proyeksiyalarini yasash, haqiqiy uzunligini va proyeksiyalar tekisliklari bilan hosil qilgan burchaklarini aniqlash usullari.
- Tekislik va uning proyeksiyalari: Tekislikning berilishi, fazodagi vaziyatlari, izlari, proektsiyalovchi tekisliklar va ularning xossalari, tekislikni aylantirish usullari bilan o‘rganish.
- Sirtlar: Sirtlarning turlari (aylanish sirtlari, chiziqli sirtlar, siklik sirtlar, topografik sirtlar), ularning proyeksiyalari va hosil bo‘lish usullari.
- Ko‘pyoqlar: Ko‘pyoqlarning turlari (kub, piramida, prizma), ularning proyeksiyalari va tekislik bilan kesishishini aniqlash usullari.
- Aylanish sirtlarining kesishishi: Aylanlanish sirtlarining o‘zaro kesishish chiziqlarini yasash usullari, xususan, konsentrik va ekssentrik sferalar yordamida kesishish chiziqlarini topish.