Металл органик брикмалар асосида нефт кимёвий синтезида биологик фаол моддалар олиш

Ushbu bitiruv ishi Oʻzbekiston Respublikasi Oliy va Oʻrta maxsus taʼlim vazirligi Toshkent kimyo-texnologiya instituti tomonidan tayyorlangan. Ishning asosiy maqsadi neft va gazni qayta ishlash kimyoviy texnologiyasi kafedrasi doirasida metall organik birikmalar asosida aromatik asetilen spirtlarini sintez qilish texnologiyasini oʻrganish hamda ushbu jarayonlarni tahlil qilishdan iborat. Ishda ushbu sintez jarayonlarining nazariy asoslari, xom-ashyolar, moddalar va tayyor mahsulotlar tavsifi, texnologik jarayonlar, asosiy qurilmalarning texnologik hisob-kitoblari, oʻlchash asboblari va avtomatlashtirish, atrof-muhitni muhofaza qilish, mehnat va fuqaro muhofazasi, shuningdek, iqtisodiy asoslar va takliflar batafsil yoritilgan.

Asosiy mavzular

KIRISH: Ushbu bo'limda neft va gaz sanoatida organik birikmalarning ahamiyati, ularning biologik faol moddalar sifatida qoʻllanilishi, xususan, aromatik asetilen spirtlarining oʻrni hamda ushbu sohadagi ilmiy-tadqiqotlar haqida umumiy maʼlumot beriladi. Ayniqsa, metall organik birikmalar asosida aromatik asetilen spirtlarini sintez qilishning dolzarbligi taʼkidlanadi.
TEXNIK-IQTISODIY ASOSLAR: Bu boʻlimda Navoiyazot aksiyadorlik jamiyati misolida kimyo sanoatining rivojlanishi, ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar va ularning iqtisodiy ahamiyati haqida soʻz boradi. Shuningdek, korxonaning asosiy faoliyat yoʻnalishlari, ishlab chiqarish quvvatlari va eksport salohiyati haqida maʼlumotlar keltirilgan.
XOM-ASHYO, MODDALAR VA TAYYOR MAHSULOT TAVSIFI: Ushbu boʻlimda aromatik asetilen spirtlarini sintez qilishda ishlatiladigan xom-ashyolar, reagentlar va tayyor mahsulotlarning xossalari, tavsiflari va ularning texnologik jarayondagi roli haqida batafsil maʼlumot beriladi. Xususan, fenilasetilen, asetofenon, etilbromid, magniy kabi moddalar va ular bilan olingan mahsulotlar tavsiflanadi.
TEXNOLOGIK JARAYON TAVSIFI: Bu boʻlimda metall organik birikmalar asosida aromatik asetilen spirtlarini sintez qilishning texnologik sxemasi va jarayonning bosqichlari batafsil bayon etilgan. Grinyar-Iochich usuli asosida 2,4-difenilbutin-3-ol-2 sintez qilish texnologiyasi, unda ishlatiladigan uskunalar (saturator, reaktor, gidrolizator va boshqalar) hamda jarayon parametrlari (harorat, vaqt) haqida maʼlumotlar keltirilgan.
ASOSIY QURILMANING TEXNOLOGIK HISOBI: Ushbu boʻlimda reaktorning mexanik hisobi, yaʼni uning devorlari qalinligini hisoblash va tegishli formula va standartlarga amal qilish boʻyicha misollar keltirilgan. Shuningdek, reaktorning texnik tavsiflari va hajmi haqida maʼlumot berilgan.
OʻLCHASH ASBOBLARI VA AVTOMATLASHTIRISH: Bu boʻlimda ishlab chiqarish jarayonlarini avtomatlashtirishning ahamiyati, nazorat qilish va boshqarish tizimlari, xususan, sensorlar, oʻlchov asboblari va ularning funksional sxemalari haqida soʻz boradi. Reaktor harorati, bosimi va boshqa parametrlarni nazorat qilish va rostlash uchun ishlatiladigan asboblar tavsiflanadi.
ATROF-MUHIT MUHOFAZASI: Ushbu boʻlimda Oʻzbekiston Respublikasining ekologik siyosati, atrof-muhitni muhofaza qilish boʻyicha qonunlar va normativ-huquqiy hujjatlar, shuningdek, sanoat korxonalari atrof-muhitga taʼsirini kamaytirish choralari haqida maʼlumot beriladi. Chang va gaz chiqindilarini tozalash usullari ham yoritilgan.
MEHNAT VA FUQARO MUHOFAZASI: Bu boʻlimda ish sharoitining xavfsizligini taʼminlash, mehnatni muhofaza qilish qonunlari, shaxsiy himoya vositalari va korxona miqyosida fuqaro muhofazasini tashkil etish choralari haqida maʼlumot berilgan. Shuningdek, yongʻin va boshqa favqulodda vaziyatlardan himoya qilish usullari ham bayon etilgan.
IXTISODIY BULIMI: Ushbu boʻlimda ishlab chiqarish dasturi, mahsulotning yillik hajmi, tannarx hisob-kitoblari, rentabellik koʻrsatkichlari va boshqa iqtisodiy koʻrsatkichlar tahlil qilinadi. Mahsulot narxlari qanday shakllanishi va korxona foydasi haqida maʼlumot berilgan.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR: Ushbu boʻlimda bitiruv ishini tayyorlashda foydalanilgan ilmiy-texnik adabiyotlar, maqolalar va boshqa adabiyotlar roʻyxati keltirilgan.
BITIRUV ISHINING QISQACHA MAZMUNI: Bu boʻlimda bitiruv ishining asosiy natijalari va xulosalari qisqacha bayon etilgan. Xususan, fenilasetilen va magniy organik birikmalar asosida aromatik asetilen spirtlarini sintez qilishning texnologik jihatlari, xom-ashyolar va ularning roli, shuningdek, neft-gaz sanoatida biomuhofaza va iqtisodiy samaradorlik haqida umumiy maʼlumotlar berilgan.