Bosh sahifa>Qidiruv>Suyuqlik va gaz mexanikasi

Suyuqlik va gaz mexanikasi

Ushbu kitob "Suyuqlik va gaz mexanikasi" faniga oid bo'lib, unda suyuqliklar va gazlar mexanikasining asosiy tushunchalari, bu sohaning tarixiy rivojlanishi, fizik xossalari, gidrostatika va gidrodinamikaning asosiy qonunlari, hamda mexanik jismlarning harakatini tavsiflovchi tenglamalar, hamda suyuqlik va gazlarning sodda modellari, oqimlar klassifikatsiyasi, turbulent harakatning nazariyasi va amaliy tadbiqlari batafsil yoritilgan. Kitobda mavzularga oid namunaviy masalalar va ularning yechimlari, shuningdek, nazariy mashqlar va nazorat savollari ham keltirilgan.

Asosiy mavzular

  • KIRISH: Suyuqlik va gazlar mexanikasining muhim tushunchalari, fanning mexanikadagi o‘rni, moddiy nuqta, absolyut qattiq jism va tutash muhit modellari, tezlik, massa, energiya kabi abstrakt tushunchalar, suyuqlik va gazlarning asosiy fizik belgilari, suyuqlik va gaz mexanikasida ishlatiladigan modellalar hamda ularning klassifikatsiyasi haqida ma'lumot beradi.
  • 1. SUYUQLIKNING ASOSIY FIZIK XOSSALARI VA PARAMETRLARI. KUCHLAR VA KUCHLANISHLAR: Ushbu bobda suyuqlik va gazlarning asosiy fizik xossalari bilan tanishiladi. Bularga bosim, zichlik, qovushoqlik, issiqlik o‘tkazuvchanlik, temperaturaviy kengayish, siqiluvchanlik va boshqalar kiradi. Shuningdek, kuchlar klassifikatsiyasi va kuchlanish tenzori hamda ularning muhim xossalari haqida ma'lumot beriladi.
  • 2. GIDROSTATIKA: Bu bobda suyuqlik va gazlarning muvozanati va tinch holatidagi suyuqlikning unga botirilgan jismga ta'siri qonuniyatlari o‘rganiladi. Gidrostatikaning asosiy qonunlari: Paskal qonuni, Arximed qonuni va boshqalar tahlil qilinadi. Shuningdek, bosim o‘lchagich asboblar, suyuqlikning jism sirtiga ta’sir etuvchi bosim kuchi, Arximed kuchi, suyuqlikning nisbiy sokinligi, harakatlanayotgan idishlardagi suyuqlik muvozanatining xususiy hollari haqida ma'lumot beriladi.
  • 3. SUYUQLIK VA GAZ KINEMATIKASI: Bu bobda suyuqlik va gaz mexanikasining kinematikasi, ya’ni suyuqlik harakatini o‘rganish, uning kinematik xarakteristikalari tahlil qilinadi. Suyuqlik zarrachasi harakatining turlari, deformatsiyalanishi, uzviylik tenglamasi, uyurmali harakat va potensial harakatlar hamda ularning asosiy tushunchalari keltirilgan.
  • 4. POTENSIAL FLOW OF A FLUID: Bu bobda suyuqlik va gazlarning potensial harakati o‘rganiladi. Tezlik potensiali va oqim funksiyasi tushunchalari, ularning o‘zaro bog‘liqligi va ular yordamida turli masalalarni yechish usullari batafsil tahlil qilingan.
  • 5. SIMPLE MODELS OF FLUID: Ushbu bobda suyuq muhitning sodda modellariga asoslangan asosiy fizik-mexanik xarakteristikalari va saqlanish qonunlari ifodalangan. Bunda massa, impuls, energiya, entropiyaning saqlanish qonunlari, shuningdek, ideal suyuqlik va qovushoq suyuqlik modellari, Nyuton va nonyuton suyuqliklar tushunchalari bayon qilingan.
  • 6. HYDRODYNAMICS OF IDEAL FLUID: Bu bobda ideal suyuqlikning harakat tenglamalari, ularning integrallanishi, Bernulli tenglamasi va uning amaliy tadbiqlari, shuningdek, harakatning turli holatlari uchun tenglamalarni yechish usullari tahlil qilingan.
  • 7. HYDRODYNAMICS OF VISCOUS FLUID: Ushbu bobda qovushoq suyuqlikning harakat tenglamalari (Navye-Stoks tenglamalari), ularning xususiy hollarini o‘rganish va bu tenglamalarning differensial shakllari, shuningdek, qovushoq suyuqliklar uchun sodda modellari (Nonyuton suyuqliklar) haqida batafsil ma’lumot beriladi.
  • 8. ONE-DIMENSIONAL FLOW OF INCOMPRESSIBLE FLUID. LAMINAR FLOW: Bu bobda suyuqlikning bir o‘lchovli harakati, xususan, laminar oqim o‘rganiladi. Bunda oqim sarfi va o‘rtacha tezlik, Bernulli tenglamasi, Koriolis koeffisiyenti, gidravlik radius kabi tushunchalar va ularning qo‘llanilishi tahlil qilingan.
  • 9. STABILITY OF FLUID FLOW AND CLASSIFICATION OF FLOW REGIMES: Ushbu bobda suyuqlik oqimining ustuvorligi va uni tasniflash uchun Reynolds va Frud sonlari, shuningdek, boshqa o‘lchamsiz sonlarning ahamiyati tushuntirilgan. Bu bobda oqimlarning klassifikatsiyasi ham batafsil yoritilgan.
  • 10. TURBULENT FLOW OF FLUID: Bu bobda suyuqlikning turbulent harakatiga oid umumiy tushunchalar, ya’ni Reynolds kuchlanishi, turbulentlikning yarim empirik nazariyalari, quvurlardagi turbulent oqim va bosim yo‘qotilishi masalalari tahlil qilinadi.
  • ILOVALAR: Bu qismda maydon nazariyasining asosiy munosabatlari va ko‘p qo‘llaniladigan ba’zi ma’lumotlar keltirilgan.
Kalit so'zlar:suyuqlik va gaz mexanikasigidrostatikakinematikadinamikaBernulli tenglamasiNavye-Stoks tenglamasiqovushoqlikReynolds soniturbulentlikpotensial oqimoqim funksiyasigidrodinamika