Технологик ўлчаш усуллари ва асбоблари

Ushbu kitob turli xil texnologik jarayonlardagi o'lchov usullari va asboblariga bag'ishlangan. Unda harorat, bosim, sarf, sath va boshqa muhim texnologik parametrlar qanday o'lchanishi, bu o'lchovlarda qanday asboblar qo'llanilishi va ularning ishlash tamoyillari batafsil tushuntirilgan. Kitob oliy va o'rta maxsus ta'lim muassasalari talabalari uchun mo'ljallangan bo'lib, kimyo, oziq-ovqat va boshqa texnologik sohalarda tahsil olayotgan talabalarga nazariy va amaliy ko'nikmalarni shakllantirishga yordam beradi. Kitob davomida o'lchov asboblarining xatoliklari, metrologik ta'minoti va ularni ishlatish xususiyatlariga ham alohida e'tibor qaratilgan.

Asosiy mavzular

Asosiy tushunchalar va xatoliklar: Ushbu mavzu o'lchov nima ekanligi, o'lchov usullari (bevosita, bilvosita), o'lchov asboblarining klassifikatsiyasi, xatolik turlari va ularni hisoblash usullari haqida ma'lumot beradi. O'lchov asboblarining metrologik ta'minoti masalalari ko'rib chiqiladi.
Haroratni o'lchash: Bu mavzuda harorat o'lchashning turli usullari (kengeish, manometrik, qarshilik, termoelektrik, nurlanish) va ularga mos keladigan asboblar, ularning tuzilishi va ishlash prinsiplari haqida ma'lumot beriladi.
Bosimni o'lchash: Bu mavzu bosim o'lchashning turli usullarini (suyuqlikli, deformatsion, yuk-porshenli) va ularga mos keladigan asboblar, ularning tuzilishi va ishlash prinsiplari, shuningdek, xatolik manbalari haqida ma'lumot beradi.
Sarf va miqdorni o'lchash: Suyuqlik va gaz sarfini o'lchash usullari (o'zgaruvchan bosimli, o'zgaruvchan sathli, elektromagnitli, issiqlik) va miqdor hisoblagichlar, ularning ishlash prinsiplari batafsil yoritilgan.
Sathni o'lchash: Suyuqlik va quyuq muhitlar sathini o'lchash usullari (vizual, qolqovuchli, gidrostatik, elektr, radioizotop, ultratovush) va mos keladigan asboblar haqida ma'lumotlar keltirilgan.
Moddalarning zichligini o'lchash: Zichlik o'lchashning turli usullari (piknometrlar, areometrlar, gidrostatik usul, differensial usullar) va ularga mos keladigan asboblar, ularning tuzilishi va ishlash prinsiplari haqida ma'lumot beriladi.
Qovushqoqlikni o'lchash: Qovushqoqlik o'lchashning turli usullari (kapillyarli, sharchali, rotatsion, vibratsion) va ularga mos keladigan asboblar, ularning tuzilishi va ishlash prinsiplari haqida ma'lumot beriladi.
Gazlarni tahlil qilish: Gaz analizatorlarining turli tiplari (kimyoviy, fizik-kimyoviy, fizik) va ularning ishlash prinsiplari batafsil yoritilgan. Mass-spektrometriya va gaz xromatografiyasi kabi zamonaviy gaz analiz usullari haqida ma'lumot berilgan.
Eritmalarni tahlil qilish: Eritmalarni tahlil qilishning asosiy usullari(konduktometriya, potenciometriya, titrlash)ning afzalliklari haqida so'z yuritiladi. Eritmalarning analizida qo'llaniladigan asosiy priborlar tahlil qilinadi
Namlikni o'lchash: Namlik o'lchash usullari va asboblari (psixrometrik, gigrometrik, kondensatsion) haqida ma'lumot berilgan.
Axborotlarni masofaga uzatish tizimlari: Axborotni masofaga uzatishning pnevmatik va elektr usullari, analog va raqamli signallarni uzatish tizimlari haqida ma'lumot berilgan.