Xavfsiz mahsulot ishlab chiqarish asoslari
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta Maxsus Ta'lim Vazirligi tomonidan nashr etilgan bo'lib, Toshkent Kimyo-Texnologiya Instituti tomonidan tayyorlangan. "Oziq-ovqat mahsulotlari texnologiyasi" fakultetining "Oziq-ovqat xavfsizligi" kafedrasi tomonidan tayyorlangan mazkur o'quv qo'llanmasi "Xavfsiz mahsulot ishlab chiqarish asoslari" fanidan olingan ma'ruzalar matnini o'z ichiga oladi. Kitobda umumiy ovqatlanish nazariyalari, oziq-ovqat xavfsizligi, mikroorganizmlar, pestitsidlar va ularning oziq-ovqatga ta'siri kabi muhim mavzular chuqur yoritilgan. Bundan tashqari, go'sht, baliq, sut va sut mahsulotlari, parranda mahsulotlari, tuxum va tuxum mahsulotlari, don mahsulotlari, meva-sharbatlar, alkogolsiz ichimliklar va spirtli ichimliklar kabi turli oziq-ovqat mahsulotlarining kimyoviy tarkibi, oziqaviy qiymati, xavfsizligi va ularni saqlash sharoitlari haqida batafsil ma'lumot berilgan. Kitobda har bir mavzu yuzasidan savollar ham keltirilgan bo'lib, bu talabalarning o'z bilimlarini mustahkamlashiga yordam beradi.
Asosiy mavzular
- Ovqatlanishning yangi nazariyalari: Ovqatlanishning uchta asosiy nazariyasi: Nutrisiyologiya, Muvozanatlangan ovqatlanish va Vegetarian ovqatlanish haqida ma'lumot beriladi. Ovqatlanishning qadimiy nazariyalari va uning rivojlanishi, hamda Zamonaviy nazariyalarining asosiy jihatlari chuqur yoritilgan.
- Go'shtning sifati va biologik qiymati: Go'shtning ozuqaviy qiymati, biologik qiymati, vitaminlari, mineral moddalari, yog' kislotalari hamda go'shtning sifati va uning biologik qiymatini belgilovchi omillar atroflicha yoritilgan.
- Baliq va baliq mahsulotlari: Baliqning ozuqaviy qiymati, biologik qiymati, kimyoviy ko'rsatkichlari hamda baliqning sanitar ijihatdan baholanishi atroflicha tahlil qilingan.
- Sut va sut mahsulotlari: Sutning ozuqaviy qiymati va biologik qiymati, sutning kimyoviy tarkibi, mikroelementlari va vitaminlari, hamda sut mahsulotlariga gigiyenik talablar haqida ma'lumot berilgan.
- Xavfsiz sut mahsulotlari: Sutni qayta ishlash va saqlash jarayonida unga qo'yiladigan gigiyenik talablar, sut mahsulotlarining buzilishiga olib keladigan omillar va ularning oldini olish choralari haqida batafsil yoritilgan.
- Oziq-ovqat mahsulotlaridagi yog'lar: Oziq-ovqat mahsulotlaridagi yog'larning xususiyatlari, ularning ozuqaviy qiymati, kimyoviy tarkibi va ularning organizmga ta'siri haqida ma'lumot berilgan.
- Don mahsulotlarining kimyoviy tarkibi: Don mahsulotlarining kimyoviy tarkibi, ozuqaviy qiymati va ularning sifati buzilishiga olib keladigan omillar haqida ma'lumot berilgan.
- Yormalarning gigiyenik xususiyati: Yormalarning sifati va ularning gigiyenik xususiyatlari, ularning turlari va ularga qo'yiladigan talablar haqida batafsil ma'lumot berilgan.
- Salqin ichimliklar: Mevalar va rezavor mevalardan tayyorlanadigan sharbatlar, konservalangan mahsulotlar va kompotlarning ozuqaviy qiymati, xavfsizligi hamda ularning turlari haqida ma'lumot berilgan.
- Pestitsidlar haqida ma'lumot: Pestitsidlarning umumiy ma'lumotlari, ularning turlari, O'zbekistonda ularning qo'llanilishi va inson salomatligiga ta'siri haqida batafsil ma'lumot berilgan.
- Oziq-ovqat mahsulotlarini pestitsidlaridan muhofaza qilish: Oziq-ovqat mahsulotlarini pestitsidlaridan muhofaza qilish choralari, ularning oldini olish usullari va muhim maslahatlar haqida ma'lumot berilgan.
- Radioaktivlik asoslari: Radioaktivlikning asosiy tushunchalari, radioaktivlikning turlari, biologik ta'siri va uni nazorat qilish choralari haqida batafsil ma'lumot berilgan.
- Biologik faol qo'shimchalar (BAD): Biologik faol qo'shimchalarning turlari, klassifikatsiyasi, biologik faolligi, xavfsizligi, sifatini aniqlash usullari va ularning inson salomatligiga ta'siri haqida batafsil ma'lumot berilgan.
- Pivo va pivoning gigiyenasi: Pivoning tarkibi, ozuqaviy qiymati, gigiyenik talablari va sifatini aniqlash usullari haqida ma'lumot berilgan.
- Ichimlik suvlarining xavfsizligi: Ichimlik suvlarining turlari, xavfsizligini ta'minlash choralari va ularga qo'yiladigan talablar haqida ma'lumot berilgan.