Ishlatilgan mineral moylarni adsorbsion usulda tozalash
Ushbu maqola tabiiy mineral sorbentlarning, xususan, faollashtirilgan ko'mirning neft mahsulotlarini, jumladan, ishlatilgan mineral moylarni tozalashdagi samaradorligini o'rganishga bag'ishlangan. Tadqiqotda O'zbekistonda mavjud bo'lgan mahalliy xom-ashyolardan, masalan, meva chiqindilaridan foydalangan holda yuqori sifatli faollashtirilgan ko'mir olish va uni neftni tozalash jarayonida qo'llash usullari ko'rib chiqiladi. Maqolada turli sorbentlarning (silikagel, seolitlar, alyumogellar, faollashtirilgan ko'mir) qo'llanilishi va ularning samaradorligi solishtiriladi. Xususan, mahalliy montmorillonit va meva chiqindilaridan tayyorlangan faollashtirilgan ko'mirning neft moylarini tozalashdagi samaradorligi va qo'llash mexanizmlari o'rganiladi. Tadqiqot natijalari shuni ko'rsatadiki, faollashtirilgan ko'mir neft mahsulotlaridan suvni ajratish, rangini ochiltirish va turlixil tuzlarni sorbsiyalashda samarali vosita hisoblanadi. Shuningdek, maqolada mazkur ishni qo'llash bo'yicha patent ma'lumotlari ham keltirilgan.
Asosiy mavzular
- Ishlatilgan mineral moylarni adsorbsion usulda tozalash: Ushbu mavzu O'zbekistonda neft sanoatining rivojlanishi va neft mahsulotlariga bo'lgan talabning ortib borishi bilan bog'liq. Chet eldan import qilinayotgan neft moylari o'rniga mahalliy neftni qayta ishlash va ishlatilgan moylarni regeneratsiyalash muhim ahamiyat kasb etadi. Adsorbsion usul, xususan, tabiiy sorbentlar, shu jumladan, faollashtirilgan ko'mir yordamida neft mahsulotlarini tozalashning samarali usuli sifatida ko'rib chiqiladi.
- Tabiiy mineral sorbentlar va ularning qo'llanilishi: Maqolada neft mahsulotlarini tozalashda ishlatiladigan turli tabiiy va sintetik sorbentlar, jumladan, silikagel, seolitlar, alyumogellar va faollashtirilgan ko'mir haqida ma'lumot beriladi. Ushbu sorbentlarning neft mahsulotlaridan suvni ajratish, rangini ochiltirish va turlixil tuzlarni sorbsiyalashdagi roli tushuntiriladi. Xususan, faollashtirilgan ko'mirning yuqori samaradorligi ta'kidlanadi.
- Meva chiqindilaridan faollashtirilgan ko'mir olish: Tadqiqotda O'zbekistonda mavjud bo'lgan meva chiqindilaridan (meva puchoqlaridan) foydalangan holda yuqori sifatli faollashtirilgan ko'mir olish imkoniyatlari ko'rib chiqiladi. Ushbu chiqindilarning faollashtirilgan ko'mir ishlab chiqarish uchun qimmatli xom-ashyo ekanligi ta'kidlanadi va bu boradagi jahon tajribasi ham keltiriladi.
- Faollashtirilgan ko'mirning samaradorligini baholash: Maqolada mahalliy mineral jins bo'lgan montmorillonit va meva chiqindilaridan tayyorlangan faollashtirilgan ko'mirning neft mahsulotlarini tozalashdagi samaradorligi batafsil o'rganilgan. Turli parametrlar (suvni ajratish, tuzlarni sorbsiyalash, rangni ochiltirish) bo'yicha sorbentlarning samaradorligi solishtiriladi va eng samarali usullar aniqlanadi.