Сущность и значение рейтинга в банках
Ushbu kitobda banklarning reytingi va uning mohiyati, banklarni baholashning usullari va uslublari, shuningdek reytinglarning ahamiyati keng yoritilgan. Kitobda banklarning ishonchliligini baholash, ularning moliyaviy holatini tahlil qilish va turli xavflarni aniqlashda reytinglarning oʻrni tushuntiriladi. Shuningdek, reyting tizimini yaratish jarayoni, mezonlarni tanlash, baholash shkalalarini ishlab chiqish va reytinglarni shakllantirish tamoyillari haqida batafsil ma'lumot berilgan. Kitobda buxgalteriya va ekspert baholash usullarining afzalliklari va kamchiliklari hamda ularning qoʻshma qoʻllanilishining samaradorligi koʻrsatilgan. Reytinglar banklarga va ularning mijozlariga qanday yordam berishi, investorlar uchun muhim boʻlgan ma'lumotlarni taqdim etishi haqida ham soʻz boradi.
Asosiy mavzular
- Bank reytinglarining mohiyati va ahamiyati: Banklarning ishonchliligini baholash va ular bilan hamkorlik qilishda reytinglarning muhimligi. Reytinglar banklar va ularning mijozlari uchun ham, banklarning oʻzlari uchun ham dolzarb masala ekanligi ta'kidlanadi.
- Banklarni baholash usullari: Banklarni kompleks baholashda reytinglardan foydalanish. Reytinglar iqtisodiy faoliyatni baholashda kompleks koʻrsatkich sifatida muhim rol oʻynashi va biznes-hamkor tanlash, menejerlik qarorlar qabul qilishda yordam berishi aytiladi.
- Reyting tizimini yaratish: Banklarni reytinglash jarayonini boshlash uchun baholash tizimini ishlab chiqish zarurligi. Baholash tizimiga baholanadigan obyektni tavsiflovchi mezonlar, mezonlar asosida baholash shkalalari va reytingni shakllantirish tamoyillari kiritilishi kerakligi ta'kidlanadi.
- Reytinglarni shakllantirishda mezonlarni tanlash: Reytingning birinchi komponenti uchun mezonlarni tanlashda tahlil maqsadlarini hisobga olish. Eng muhim va informativ koʻrsatkichlarni tanlash va ularni baholash uchun mos shkalalarni ishlab chiqish zarurligi qayd etiladi.
- Reyting baholash uslublari: Banklarni reytinglashda ikkita asosiy yondashuv mavjudligi: buxgalteriya (balans) yondashuvi va ekspert yondashuvi. Buxgalteriya baholashida miqdoriy koʻrsatkichlar, ekspert baholashida esa mutaxassislar tajribasi va malakasi ishlatilishi tushuntiriladi.
- Buxgalteriya va ekspert baholash usullarining qoʻllanilishi: Reyting tizimini yaratishda ikkala usulni qoʻllash maqsadga muvofiqligi. Amaliyotda bu ikki yondashuvni birlashtirishning samarali usullari mavjudligi haqida soʻz boradi.
- Reytingning qiymati va qoʻllanilishi: Reyting - tijorat banki uchun turli faoliyat turlari boʻyicha xavf darajalarining taqqoslanadigan bahosi. Reytinglar bankning holatini baholash, qarz majburiyatlarini bajarilmaslik xavfini baholash, banklar haqidagi ma'lumotni keng jamoatchilikka yetkazish va investorlar uchun muhim ma'lumot boʻlib xizmat qilishi ta'kidlanadi.