Возможности использования методов дзз при изучении недр

Ushbu maqola Yer qobig'ini o'rganishda masofaviy zondlash (DZZ) usullarining imkoniyatlarini ochib beradi. Maqolada DZZ usullarining geologiya, ayniqsa foydali qazilmalarni izlash va ularning konlarini aniqlashdagi ahamiyati ta'kidlangan. DZZ yordamida geologik qidiruv ishlarining narxi kamayishi va keng hududlarni kompleks o'rganish mumkinligi, jumladan, an'anaviy usullar bilan erishib bo'lmaydigan joylarni ham o'rganish mumkinligi aytib o'tilgan. Shuningdek, DZZ ma'lumotlari konlarni ekspluatatsiya qilishda ham qo'llanilishi, masalan, vertikal siljishlarni monitoring qilishda foydali ekanligi qayd etilgan. Maqolada DZZning geologik tadqiqotlardagi asosiy yo'nalishlari, jumladan, Yer yuzasining strukturasini tahlil qilish, lokal va global anomalilarni o'rganish, geologik xaritalash, ekzogen geologik jarayonlarni monitoring qilish va potensial konlarni aniqlash kabi mavzular yoritilgan. Kosmik suratlarni qo'llash orqali chiziqli strukturalarni (jarayonlarni), geologik jismlarning chegaralarini, tektonik rayonlashtirishni, mahalliy strukturalarni aniqlash, seysmik xavfni baholash va genologik/geomorfologik kartalash kabi masalalar hal qilinishi mumkinligi ta'kidlangan. Maqolada kelajakda O'zbekiston uchun yuqori aniqlikdagi radiolokatsion suratlarni taqdim eta oladigan kosmik tizimlar yaratish rejalashtirilayotgani va bu esa geologik qidiruv ishlarini yanada samaraliroq qilishiga yordam berishi haqida so'z boradi. Muallif, O'zbekistonning geologik tuzilishi va yashirin strukturalarni izlash zaruriyatini hisobga olgan holda, avvalgi tadqiqotlarda qo'llanilmagan DZZ usullaridan foydalanishni tavsiya etadi. Multispektral va radiolokatsion aeroqismalarning afzalliklari, turli diapazonlardagi radiolokatsion tizimlar va ularning imkoniyatlari ham ko'rib chiqilgan.

Asosiy mavzular

Masofaviy zondlash (DZZ) usullarining geologiyadagi ahamiyati: DZZ usullari geologik qidiruv ishlarining narxini pasaytirish, keng va qiyin erishiladigan hududlarni o'rganish, foydali qazilmalar konlarini aniqlash va prognozlash imkoniyatini beradi.
DZZning geologik tadqiqotlardagi asosiy yo'nalishlari: Yer yuzasining strukturasini tahlil qilish, lokal va global anomalilarni o'rganish, geologik xaritalash, ekzogen geologik jarayonlarni monitoring qilish, foydali qazilmalarning potensial joylarini aniqlash.
Kosmik suratlardan foydalanishning geologik vazifalari: Chiziqli strukturalarni (jarayonlarni) aniqlash, geologik jismlarning chegaralarini aniqlash, tektonik rayonlashtirish, seysmik xavfni baholash, genologik va geomorfologik kartalash.
DZZ usullarining kelajakdagi rivojlanishi va qo'llanilishi: O'zbekiston uchun yuqori aniqlikdagi radiolokatsion kosmik tizimlar yaratish rejalari va bu DZZ ma'lumotlarini yanada samaraliroq ishlatishga olib kelishi.
Multispektral va radiolokatsion zondlash: Turli diapazonlardagi (X, C, L) radiolokatsion tizimlar va ularning O'zbekiston kabi hududlarda geologik tadqiqotlar olib borishdagi o'rni va imkoniyatlari.