Оценка геоэкологических условий южной ферганы и рекомендации по их улучшению
Ushbu maqola 20-asr oxirlarida boshlangan sug'oriladigan dehqonchilikning faol rivojlanishi natijasida Markaziy Osiyodagi eng gullab-yashnagan hududlardan biri bo'lgan Farg'ona vodiysida yuzaga kelgan bir qator geoekologik muammolarni, xususan, suv resurslari tanqisligini tahlil qiladi. Maqolada Farg'ona vodiysining geomorfologik tavsifi, jumladan, uning shimoliy, janubiy va sharqiy chegaralarini tashkil etuvchi tog' tizmalari, shuningdek, vodiyni tashkil etuvchi turli morfologik zonalari (tog'li, tog' oldi va tekislik) batafsil yoritilgan. Farg'onaning janubiy qismida tuproq suvlarining ifloslanishiga tabiiy sharoitlarning bevosita ta'sir ko'rsatishi, jumladan, tuproqning yuqori suv o'tkazuvchanligi va erkin yer osti suvlari mavjudligi ta'kidlangan. Tadqiqot hududida yer osti suvlarining sifatidagi o'zgarishlar tahlil qilingan, ifloslanish darajasi bo'yicha hududlar tasniflangan va sanoat hamda qishloq xo'jaligi ta'sirining salbiy oqibatlari ko'rsatib o'tilgan. Maqolada Farg'ona vodiysidagi geoekologik vaziyatni yaxshilash bo'yicha ham tavsiyalar berilgan.
Asosiy mavzular
- Farg'ona vodiysining geoekologik sharoiti: Maqolada Farg'ona vodiysining geomorfologik joylashuvi, shimoliy, janubiy va sharqiy chegaralarini tashkil etuvchi tog' tizmalari hamda vodiyni tashkil etuvchi turli morfologik zonalari (tog'li, tog' oldi va tekislik) batafsil yoritilgan. Shuningdek, Farg'onaning janubiy qismidagi tuproq suvlarining ifloslanishiga bevosita ta'sir ko'rsatuvchi tabiiy sharoitlar, jumladan, tuproqning yuqori suv o'tkazuvchanligi va erkin yer osti suvlari mavjudligi haqida ma'lumot berilgan.
- Yer osti suvlarining ifloslanishi va sifatining o'zgarishi: Maqolada tadqiqot hududida yer osti suvlarining ifloslanish darajasi tahlil qilingan. Hududlar ifloslanish darajasi bo'yicha tasniflangan va sanoat hamda qishloq xo'jaligi ta'sirining yer osti suvlari sifatiga salbiy oqibatlari ko'rsatib o'tilgan. Xususan, ba'zi hududlarda yer osti suvlarining ifloslanish darajasi belgilangan me'yorlardan oshib ketganligi ta'kidlangan.
- Farg'ona vodiysidagi geoekologik muammolarni bartaraf etish: Maqolada Farg'ona vodiysining faol sug'oriladigan dehqonchilik natijasida yuzaga kelgan geoekologik muammolari, xususan, suv resurslari tanqisligi kabi masalalar ko'rib chiqilgan. Shuningdek, Farg'ona vodiysidagi geoekologik vaziyatni yaxshilash bo'yicha ham umumiy tavsiyalar berilgan.