Aqpetkey ko`ller sistemasining uyalawshi quslar faunasina sipatlama
Ushbu tadqiqot O‘zbekistonning Qoraqalpog‘iston Respublikasidagi Aqpetkey ko‘llar tizimining qushlar faunasi, xususan, ko‘chmanchi va uyalovchi qushlar ekologiyasi hamda hayot tarzi bo‘yicha ilmiy-tadqiqot ishlariga bag‘ishlangan. Unda hududning tabiiy-geografik xususiyatlari, florasi va faunasi, ayniqsa qushlar haqidagi mavjud ilmiy adabiyotlar tahlil qilingan. Tadqiqotda ko‘llar tizimida uchrovchi qushlarning turlari, soni, tarqalishi, uyalashi, ko‘payishi, migratsiyasi va ularning muhofazasiga oid masalalar yoritilgan. Shuningdek, hududning ekologik holati va undagi biomurovsizlikka tahdid soluvchi omillar ham ko‘rsatib o‘tilgan. Ilmiy ishda hududdagi noyob va yo‘qolib ketish xavfi ostidagi qush turlarini aniqlash va ularni muhofaza qilish bo‘yicha takliflar berilgan.
Asosiy mavzular
- Aqpetkey ko‘llar tizimining tabiiy-geografik va ekologik xususiyatlari: Ushbu mavzuda Aqpetkey ko‘llar tizimining joylashuvi, iqlimi, gidrologiyasi, tuproq qoplamasi, o‘simlik dunyosi, hayvonot dunyosi hamda hududning ekologik holati haqida ma’lumot berilgan.
- Aqpetkey ko‘llar tizimining bahorgi va kuzgi ornitofaunasi: Bu mavzuda ko‘llar tizimida uchrovchi qushlarning bahorgi va kuzgi migratsiya davridagi turlari, soni va tarqalishi haqida ma'lumot berilgan. Jumladan, turli ornitologik tadqiqotlar natijalari keltirilgan.
- Aqpetkey ko‘llar tizimining uyalovchi qushlar faunasi: Mavzu doirasida ko‘llar tizimida uyalovchi qushlarning turlari, ularning soni, tarqalishi, uyalash joylari, ko‘payish davri va ekologiyasi haqida batafsil ma'lumot berilgan. Xususan, qasqaldoq (Fulica atra)ning ekologiyasi, tarqalishi va ko‘payishi bo‘yicha atroflicha to‘xtalib o‘tilgan.
- Aqpetkey ko‘llar tizimida siyrak va yo‘qolib ketish xavfi ostidagi qushlar hamda ularni muhofaza qilish yo‘llari: Ushbu mavzuda hududdagi noyob va yo‘qolib ketish xavfi ostidagi qush turlari aniqlanib, ularning muhofazasini ta'minlash bo‘yicha takliflar berilgan. Jumladan, suv taqchilligi, noqonuniy ov qilish, brakonerlik va boshqa omillar qushlar hayotiga salbiy ta'sir ko‘rsatishi haqida so‘z boradi. Hududni qo‘riqxonaga aylantirish, reydlar o‘tkazish va aholi orasida targ‘ibot ishlarini olib borish zarurligi ta'kidlangan.
- O‘mir qavfsizligi: Ushbu qismda fuqarolar muhofazasi sohasidagi me'yoriy-huquqiy hujjatlar, favqulodda vaziyatlarda aholini ham hududlarni muhofaza qilish bo‘yicha amalga oshirilayotgan tadbirlar haqida ma'lumot berilgan. Tabiiy va texnogen xususiyatli favqulodda vaziyatlarning oldini olish va ularning oqibatlarini bartaraf etish bo‘yicha ko‘rilayotgan chora-tadbirlar haqida so‘z boradi.