Институционал иқтисодиёт

Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta Maxsus Ta'lim Vazirligi hamda Samarqand Davlat Universiteti tomonidan nashr etilgan bo'lib, "Ijtimoiy-iqtisodiyotiiyot" fakulteti, "Iqtisodiy nazariya" kafedrasi tomonidan tayyorlangan "Institutsional iqtisodiyot" fanidan o'qituvchilar va talabalar uchun mo'ljallangan ma'ruzalar matnidir. Kitobda institutsional iqtisodiyotning nazariy asoslari, uning rivojlanish bosqichlari, asosiy tushunchalari, institutlar va normalarning jamiyatdagi roli, hamkorlikni modellashtirish, transaktsiya va transaktsiya xarajatlari nazariyalari, shuningdek, firma va uy xo'jaligi nazariyalarining asoslari yoritilgan. Mazkur ma'ruzalar matni institutsional iqtisodiyot fani bo'yicha chuqur bilimga ega bo'lishni istagan talabalar, tadqiqotchilar va keng jamoatchilik uchun foydali manba hisoblanadi.

Asosiy mavzular

Institutsional iqtisodiyotning rivojlanish bosqichlari: Mazkur mavzu institutsional iqtisodiyotning paydo bo'lishi va rivojlanish tarixini, uning asosiy yo'nalishlarini va rivojlanish xususiyatlarini o'rganadi. Unda klassik, neoklassik va neoinstitutsional yondashuvlar tahlil qilinadi.
Institutsional nazariyalarning paydo bo'lishi va rivojlanishi: Bu mavzu institutsional nazariyalarning, jumladan, "eski" va "yangi" institutsional maktablarning shakllanishi va rivojlanishiga bag'ishlangan. Unda T. Veblen, R. Coase, D. North kabi olimlarning nazariy qarashlari tahlil qilinadi.
Institutlar va ularning jamiyat rivojlanishidagi roli: Mavzu institut va norma tushunchalarining mohiyatini, rasmiy va norasmiy normalarning shakllanishini, institutsional matritsa va institutsional o'zgarishlarning o'zaro bog'liqligini yoritadi.
O'yinlar nazariyasi va o'zaro hamkorliklarni modellashtirish: Mavzu o'yinlar nazariyasining asosiy tushunchalari, muvozanat turlari va ularni qidirish yo'llari hamda o'yinlar nazariyasining tayanch modellarini tasniflaydi.
Reja instituti va bozor instituti: Mavzu iqtisodiyot konstitutsiyalarining shakllanishini, buyruqbozlik va bozor iqtisodiyoti normalarini, mulk huquqlarining iqtisodiy asoslanishini va tafsilotini o'rganadi.
Transaktsiya va transaktsiya xarajatlari: Mulkdorlar o'rtasidagi huquqlarning taqsimlanishi, Coase teoremasi va transaktsiya xarajatlari mavzularini o'z ichiga oladi.
Firma nazariyasi: Mavzu "Prinsipal-agent" o'zaro munosabatlari muammosini, "prinsipal-agent" muammolarini hal etish variantlarini, firmaning ichki tuzilmasini, firma nazariyasini va firmalar tipologiyasini yoritadi.
Davlat institutsional tashkilot sifatida: Davlatning funksiyalari, mulk huquqlarini tafsilash va himoya qilish, "muvaffaqiyatsizliklar" va davlat "chegarasi" tushunchalarini o'rganadi.
Davlatlar tipologiyasi: Mavzu "prinsipal-agent" muammosi bilan davlat, "shartnomaiviy" davlat va "ekspluatatsiya" davlatlari turlarini ochib beradi.
Uy xo'jaligi va uning xillari: Uy xo'jaligining tashkiliy-huquqiy shakllari, uy xo'jaligi faoliyatining mutaassiblik roli va uy xo'jaligining turlarini o'rganadi.