Agroximiyanin` ecologiyaliq mashqalalari

Ushbu darslik Oʻzbekiston Respublikasi Oliy va Oʻrta maxsus taʼlim vazirligi tomonidan nashr etilgan Berdaq nomidagi Qoraqalpoq davlat universiteti Tabiiy fanlar fakulteti uchun tayyorlangan bo'lib, agrokimyo, agrotoptiq, tuproqshunoslik va ekologiya mutaxassisligi talabalari uchun mo'ljallangan. Darslik agroximiyaning ekologik muammolarini, o'simliklar uchun azot, fosfor, kaliy va boshqa elementlarning tuproqqa va organizmlarga ta'sirini, shuningdek, o'g'itlardan to'g'ri foydalanish va atrof-muhitni muhofaza qilish usullarini o'z ichiga oladi.

Asosiy mavzular

• Agroximiyaning ekologik muammolari va vazifalari: Agroximiya fanining maqsadi va vazifalari, biosferadagi o'simliklar va hayvonlarning o'rni, tuproqning tabiat va jamiyatdagi roli, agroximiyaning inson hayoti uchun ahamiyati, tuproqning tarkibi, hosil bo'lish jarayonlari hamda agroximiya va ekologiyaning bir-biri bilan bog'liqligi yoritilgan.
• Asosiy tushunchalar: Fanining asosiy tushunchalari, vazifalari, boshqa fanlar bilan aloqasi va rivojlanish tarixi haqida ma'lumot berilgan.
• Ekologik toza o'g'itlarni tayyorlash, tashish, saqlash va tuproqqa solish jarayonida ifloslanish: Tabiiy fosfatlarni olish, qayta ishlash jarayonida yo'qotishlar, o'g'itlarni tashish, saqlash va tuproqqa solish jarayonida yuzaga keladigan ifloslanishlar hamda bu jarayonlarni takomillashtirish yo'llari tahlil qilingan.
• Azotli, fosforli o'g'itlarning ekologiyaga ta'siri: O'simliklar va organizmlarga azotli va fosforli o'g'itlarning ta'siri, ulardan noto'g'ri foydalanishning salbiy oqibatlari, tuproq va suvning ifloslanishi, inson salomatligiga ta'siri, o'simliklar uchun azot va fosforning ahamiyati hamda bu elementlarning tuproqda to'planishi va aylanishi haqida ma'lumot berilgan.
• Tuproqda fosforning ahamiyati: Fosforning biosfera va o'simliklar hayoti uchun zarurligi, tuproqda fosforning harakatlanishi, suv havzalaridagi holati, o'simliklar uchun optimal fosfor miqdori va undan noto'g'ri foydalanishning oqibatlari yoritilgan.
• Kaliyli o'g'itlarning ekologiyaga ta'siri: Kaliyning o'simliklar hayotidagi roli, tuproqqa va suvga ta'siri, undan noto'g'ri foydalanishning salbiy oqibatlari, tarkibida xlor, natriy va og'ir metallar bo'lganligi sababli kaliyli o'g'itlardan ehtiyotkorlik bilan foydalanish zarurligi haqida ma'lumot berilgan.
• Organik va mineral o'g'itlarni birgalikda qo'llashning ekologik ahamiyati: Organik va mineral o'g'itlarni birgalikda qo'llashning afzalliklari, tuproq unumdorligini oshirish, mikroorganizmlar faoliyatini yaxshilash, atrof-muhitni muhofaza qilishdagi roli hamda biogumusdan foydalanish samaradorligi tahlil qilingan.
• O'g'itlar bilan ifloslanishning oldini olish choralari: O'g'itlarni tashish, saqlash va qo'llash jarayonlarida yuzaga keladigan ifloslanishlarning oldini olish choralari, o'g'itlardan foydalanish texnologiyasini takomillashtirish, almashlab ekish va boshqa usullardan foydalanish yo'llari ko'rsatilgan.