Органик тезлаштиргичлар ва улар асосида эластомер композицион материаллар олиш технологиясини яратиш
Ushbu dissertatsiya avtoreferati O‘zbekiston Respublikasi Kimyo-texnologiya instituti huzuridagi ilmiy darajalar beruvchi kengashda himoya qilingan «Organik tezlashtirgichlar va ular asosida elastomer kompozitsion materiallar olish texnologiyasini yaratish» mavzusidagi tadqiqot ishi haqida. Tadqiqotda neft va gaz sanoati chiqindilari va Angren kaolini kabi mahalliy xomashyolardan foydalanib, yangi organik tezlashtirgichlar va modifikatsiyalangan to'ldirgichlar ishlab chiqilgan hamda ularning asosida elastomer kompozitsion materiallar va rezinotexnik buyumlar olish texnologiyalari yaratilgan. Tadqiqotda qo'llanilgan usullar, olingan natijalar va ularning ilmiy hamda amaliy ahamiyati yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Tadqiqotning dolzarbligi va zaruriyati: Dunyo miqyosida elastomer materiallar va buyumlarning fizik-mexanik va dinamik xossalarini yaxshilash uchun ko'plab ingredientlar qo'llaniladi. Ushbu tadqiqotda elastomer kompozitsiyalarini vulkanlash jarayonini tezlashtiruvchi, shuningdek, buюмlar sifatini oshiruvchi universal tezlashtirgichlar va modifikatorlar yaratishga qaratilgan. Respublikada mahalliy xomashyolardan import o'rnini bosuvchi mahsulotlar ishlab chiqarish strategiyasi doirasida elastomer materiallar ishlab chiqarish texnologiyalarini takomillashtirish muhim ahamiyat kasb etadi.
- Tadqiqotning ilmiy yangiligi: Neft va gaz sanoati chiqindilari asosida organik tezlashtirgichlar ishlab chiqilgan. Angren kaolini kabi mahalliy mineral to'ldirgichlarni organik tezlashtirgichlar bilan modifikatsiya qilish texnologiyasi yaratilgan. Ushbu modifikatsiyalangan to'ldirgichlar va organik tezlashtirgichlar asosida elastomer kompozitsion materiallar tarkiblari ishlab chiqilgan. Ushbu materiallarning vulkanlash kinetikasi, plasto-elastik, reologik, texnologik va fizik-mexanik xossalariga ta'siri o'rganilgan va ular asosida turli rezinotexnik buyumlar ishlab chiqarish texnologiyalari yaratilgan.
- Tadqiqotning amaliy natijalari va joriy qilinishi: Neft va gaz sanoati chiqindilari va Angren kaolini asosida yaratilgan ingredientlar "O'zbekneftgaz" QK, "O'zkimyosanoat" AJ, "O'zbekiston temir yo'llari" AJ kabi yirik korxonalarda joriy qilingan. Bu esa import xomashyolarni 33% gacha kamaytirish, mahsulot ishlab chiqarishni 40% ga oshirish va tannarxni 22% ga kamaytirish imkonini bergan. Tadqiqot natijalari bo'yicha 23 ta ilmiy ish, jumladan 6 ta maqola chop etilgan va 3 ta xalqaro hamda 14 ta respublika ilmiy-amaliy anjumanlarida taqdim etilgan.