Bosh sahifa>Qidiruv>Samarqand shahar Siyob tumaniga mo‘ljalangan madaniyat va istirohat bog‘ini rejalashtirish va muhandisona obodonlashtirish.

Samarqand shahar Siyob tumaniga mo‘ljalangan madaniyat va istirohat bog‘ini rejalashtirish va muhandisona obodonlashtirish.

Ushbu diplom ishi Samarqand shahri Siyob tumaniga moʻljallangan madaniyat va istirohat bogʻini rejalashtirish va muhandisona obodonlashtirishga bagʻishlangan. Unda shaharlar, parklar va istirohat bogʻlarining loyihalashtirish, qurilish va ekspluatatsiya masalalarini tahlil qilish asosiy oʻrin tutadi. Kitobda muhandisona obodonlashtirishning nazariy va amaliy jihatlari, jumladan, relefni hisobga olgan holda loyihalash, kommunikatsiya tarmoqlarini loyihalash, yashil hududlarni koʻkalamzorlashtirish, havoning ifloslanishiga qarshi kurashish, shovqinga qarshi chora-tadbirlar va mehnat xavfsizligi masalalari atroflicha oʻrganilgan. Jumladan, bogʻlarni turli maqsadlarda loyihalash, ularning funksional zonalarga ajratish, suv taʼminoti, elektr taʼminoti, yoritish tizimlarini loyihalash, shuningdek, bolalar maydonchalari, sport inshootlari va boshqa inshootlarni loyihalash boʻyicha batafsil maʼlumotlar berilgan. Muhandisona obodonlashtirish va koʻkalamzorlashtirish ishlari zamonaviy shaharsozlikda muhim ahamiyat kasb etishi taʼkidlangan.

Asosiy mavzular

  • KIRISH: Bugungi kunda shaharsozlikdagi asosiy muammolardan biri – koʻkalamzorlashtirish ishlarini ilmiy asosda tashkil etishdir. Aholi turar joylari – shaharlar, tumanlar, qishloq va posyolkalarni ko'kalamzorlashtirish – bu joylarni obodonlashtirishning asosiy vositalaridan boʻlib hisoblanadi. Ko'kalamzorlashtirish koʻlami aholi yashash madaniyatidan dalolat beradi.
  • I-BOB. SHAHAR BOGʻLARI VA ISTIROHAT BOGʻLARI.: Istiroxat bogi axolining dam olishi uchun muljallangan joy hisoblanadi. Boglar joylashishiga qarab shaxar hududida, shaxar tashqarisida va shaharlararo bulishi mumkin. Istiroxat boglarining asosiy qismini sayr etish va tinch dam olish doirasi tashkil etadi. Bogʻ hududining umumiy ulchamini 100 aniklashda bogga kelib dam oluvchi xar bir kishi uchun – 60 m dan kam bulmagan maydon kabul kilinishi kerak.
  • 1.2 “BESH QARSAK” MILLIY FOLKLOR-ETNOGRAFIK BOGʻINI FAOLIYATIGA QARAB REJALASHTIRISH.: Shaxarsozlik tarixida yangi istiroxat bogi turi paydo buldi, ya'ni katta kukalamzorlashtirilgan massiv emas balki katta madaniy bilish olim tashkilotlari, siesiy-tarbiya ishlarini madaniy dam olish bilan birgalikda tashkillashtirish ishlari olib borildi. Istiroxat boglarida axolining dam olishi uchun eng kerakli bulgan binova inshoatlarni iloji boricha kam rejalashtirish kerak.
  • 1.3 ISTIROXAT BOGI XUDUDIDAGI BINO VA INSHOOTLARNI REJALASHTIRISH: YUkorida aytilgan madaniy okartuv ishlarni bogga keluvchilarga tashkillashtirish, xamda mayishiy-xizmat kursatish ishlari bog xududiga kerakli bulgan xizmat kursatish bino, maydonlar va boshka tashkilotlarni jamlashtirib rejalashtirishga tugri keladi.
  • 1.4 MAXSUS MAQSAD UCHUN MOʻLJALLANGAN ISTIROHAT BOGʻLARI.: SHaxar axolisining xar-xil turda dam olib xordik chikarish talabani va istagani inobatga olib, shaxar xududidagi maxsus maksad uchun muljallangan istiroxat boglari ya'ni, sport bogi, bolalar bogi, kurgazmalar bogi, botanika, zoologiya bogi va yodgorliklar bogini rejalashtirib shaxar xududiga tashkil etish kerak.
  • 1.6 “BESH QARSAK” MILLIY FOLKLOR-ETNOGRAFIK BOGʻIDAGI SUV XAVZALARI.: Insoniyat eng kup samarali dam olishi uchun bog xududida joylashgan suv xavzalaridan tugri foydalangandagina yaʼne chumilish, kuesh va xavo vantasini kobul kilib, lodkalarda suzib, musobakada eki xavoskorlik bilan, balik ushlashda katnashini mumkin.
  • CHUMILISH JOYI.: Daryolarda uzunligi-10 km, eni 50 m dan kup bulgan, sunniy suv xavzasini (prud), kullarda suv satxi maydoni 410 ga dan kam bulmagan, chukurligi 1,5-2,5 m bulgan joylardan tashkil etiladi.
  • 1.7 "BESH QARSAK” MILLIY FOLKLOR-ETNOGRAFIK BOGʻIDAGI BOLALAR FAOLIYAT DOIRASINI REJALASHTIRISH: Bolalar istiroxat bogi shaxar yoki tuman axolisining talabani koidirish maksadida bog xududida joylashadigan inshootlar nomini, bog uchun ajratilgan joyning tabiiy er tuzilishi tasnifinii va bog xududi ulchamini bilish kerak. Tarbiyaviy va soglomlashtirish ishlari bolalarning yoshiga karab guruxlarga bulib tashkillashtiriladi.
  • II-BOB. SHAHAR XUDUDIDA KO KALAMZOR MAYDONLARNING OʻRNI VA AHAMIYATI: Erdagi hayotni oʻsimliklarsiz tasavvur qilib boʻlmaydi. Insonni oʻrab turgan muhitning shakllanishida ularning ahamiyati juda yuqori va xilma-xildir, chunki oʻsimliklar sanitariya- gigienik vaziyatni yaxshilash xossalariga egadirlar.
  • 2.1 “BESH QARSAK” MILLIY FOLKLOR-ETNOGRAFIK BOGʻINI KOʻKALAMZORLASHTIRISH.: Oʻsimliklar aholi turar joylari muhandislik obodonlashtirishda muhim o'rin egallaydi. Ular yordamida avtomagistrallarda transport harakati tartibga solinadi, jarliklarga qarshi kurash olib boriladi, yon bag'irlar, qiyaliklar mustahkamlanadi, memoratsiya ishlari amalga oshiriladi.
  • 2.2 OʻSIMLIKLARNING MIKROIQLIMGA TAʼSIRI.: Daraxtlar shaharlar va boshqa aholi punktlarining mikroiqlimganig shakllanishiga katta ta'sir ko'rsatadi. Yilning turli vaqtlaridagi havo temperaturasi, atmosfera yog'inlari miqdori, havo va tuproq namligi, quyosh turishi balandligi va quyosh radiatsiyasining intensivligi va davomiyligini belgilovchi bulutli kunlar shamol rejimi, atmosfera bosimi bularning hammasi birgalikda mazkur joyning iqlimini ifodalaydi.
  • 2.3 SHOVQINGA QARSHI KURASHISHDA OʻSIMLIKLARNING AHAMIYATI.: Transport vositalari va sanoat korxonalarining ishlashi tufayli vujudga keladigan shahar shovqini insonlar salomatligiga katta zarar keltiradi. SHahardagi shovqin kommunal- maishiy va ishlab chiqarish xarakteridagi shovqinlar yigʻindisidan tashkil topadi, shuningdektransport harakatida yuzaga keladigan shovqinlar boʻlib, ular insonga doim ta'sir qiladi.
  • 3.1 BOGʻ XUDUDINI TIKKA REJALASHTIRISH: Hududni shaxarsozlik nuqtai nazaridan baholash, avvalombor, joyning tabiiy jarayonlar ta'sirida shakllangan tabiiy relef xususiyatlari va shakliga bogʻlikdir. SHaxarsozlik tajribasida tabiiy va oʻzlashtirilgan relefning 2 xil turi qabul qilingan: makrorelef, katta xududlardagi sezilarli darajadagi past-balandliklarga ega boʻlgan sirtlar; mikrorelef- ma'lum bir xududdagi, juda sezilarli boʻlmagan nishabliklarga ega boʻlgan sirtlar.
  • 3.3 LOYIHAVIY (QIZIL) GORIZONTALLAR USULI: Loyihaviy (qizil) gorizontallar usuli loyihalanayotgan rel'efni yangi, qizil gorizontallar deb ataluvchi chiziqlarda aks ettirishdir. Loyihalash jarayonida er sirtiga ruxsat etilgan nishabliklar berish bilan rel'efning yangi shakli yaratiladi.
  • 3.4 BINOLAR ATROFLARINI TIKKA REJALASHTIRISH: Binolarni loyihalashda ularning poydevor burchaklaridagi loyiha belgisining balandligi farqini kamaytirish talab etiladi. Tabiiy relef nishabligi koʻpchilik hollarda binoning me'moriy, hajmiy, quyosh tushishi, joyni shamollatish yoki shamoldan himoya qilish kabi talablarini qanoatlantira olmaydi.
  • 3.5 BOG' HUDUDINI MUXANDISONA TAYYORLASH: Bog' hududlarini loyihalash, qurish va kelgusida ishlatishda muhandisona tayyorgarlik va obodonlashtirish ishlari asosiy vazifalardan birini bajaradi. Bog' qurilishida ajratilgan joyni tanlashda va baholashda bu joyni oʻzlashtirishda muhandislik tayyorgarlik ishlari muhim rol o'ynaydi.
  • 4.1 SUV MANBAI VA SUV TAʼMINOTI: Suv istemolchilarini suv bilan ta'minlash uchun loyixa asosida 1 ta kuduk kazish kuzda tutilgan. Bittasi ishchi, bittasi extiyot chorasi uchun. Suv bilan ta'minlash inshootining ish sxemasi kuyidagicha loyixalangan: Suv kudukdan nasos orkali filtrlanib, tozalangandan keyin bosim xosil kiluvchi sigimga bashnyaga kuyiladi.
  • 4.2 BOG'NI ICHIMLIK SUVI BILAN TA'MINLASH: Urgut tumanidagi Bog'ni ichimlik suvi bilan va chikindi suvlarni tashlash loyixasi kuydagilardan iborat. Avvaldan mavjud boʻlgan quduq va ichimlik suvi tarmoqlari loyihalanayotgan Bog' talablarini qondira olmaydi.
  • 4.3 ELEKTR TARMOKLARI MANBAI VA ELEKTR TARMOQLARI SXEMASI: Elektr tarmoklari manbai va elektr tarmoklari sxemasi qishloq elektr tarmoklari 35/10-kvt kuchlanishiga muljallangan. Loyixalangan elekr iste'molchilari elektr ta'minoti buyicha III-kategoriyali, madaniy maishiy binolar uchun 2 kategoriyalidir.
  • 5.1 QURILISHDA MEHNAT SHAROITI VA BAXTSIZ HODISALARNI TAHLIL QILISH USULLARI: Jismoniy mehnat jarayonida inson mehnat quroli yordamida biror-bir jismga ta'sir etish yo'li bilan uning shaklini va mohiyatini oʻzgartirishga erishadi. SHu mehnatning samarasi mehnat quroli va ishchining mohirligidan tashqari yana ish joyining harorati va yoritilganligi, ozoda va saranjomligi, havoning musaffoligi va shovqin-suronning yo'qligi va shunga o'xshash bir qator omillarga bogʻliqki, bularning hammasi birgalikda mehnat sharoitini ifodalaydi.
  • 5.2 BAXTSIZ HODISALARNI RASMIYLASHTIRISH VA ULARNING SABABLARINI OʻRGANISH: Odatda, ishlab chiqarish bilan bog'liq hamma baxtsiz hodisalar kasaba uyushmasi tomonidan tekshirilib tasdiqlangandan soʻng rasmiylashtiriladi. Ishlab chiqarish bilan bog'liq boʻlgan baxtsiz hodisalar korxona hududida, undan tashqarida, ish vaqtida ishlash oldidan yoki ishdan keyin boʻlishidan qat'iy nazar tekshirilishi zarur.
  • 5.3 QURILISHDA MEHNAT SHAROITI MUAMMOLARI: Xavfsizlik talab va qoidalariga rioya qilmaslikka, sanitariya va gigiena me'yorlarining, hamda mehnat intizomining buzilishi, ish joylari, jarohatlanishi, zaharlanish va kasb kasalliklarini kelib chiqishiga sabab boʻladi.
  • SHAHARNI FUNKSIONAL REJALASHTIRISH TARKIBI.: SHaharlar - ijtimoiy-iqtisodiy funksiyasiga asosiy qismi noagrar faoliyat bilan - san'at, fan, madaniyat, xizmat koʻrsatish va boshqaruv sohalarida shug'ullanuvchi aholining yuqori zichlikka ega boʻlgan, yirik aholi yashash punktidir.
  • XULOSA: Muhandisona obodonlashtirishning oldida turgan yana bir qiyinchilik-lardan biri qurilgan va rejalashtirilgan shaxar tabiatini muhofaza qilish ishlariga katta e'tibor beradi. SHunday qilib, shaxar xududini muhandisona obodonlashtirish yuqorida keltirilgan qisqacha asosiy maqsadi va vazifalaridan ko'rinib turibdiki, shaxarsozlikda eng kerakli oʻrinlardan birini kukalamzorlashshtirish egallaydi
Kalit so'zlar:Shaharsozliklandshaft dizaynikoʻkalamzorlashtirishistiroxat bogʻimuhandisona obodonlashtirishrelefshovqinmehnat xavfsizligiloyihalash