Характеристика културы Средней Азии В Эпоху Ученых мыслителей IX-XIII веков
Ushbu maqola O'rta Osiyo xalqlari tarixi, fani va madaniyatining IX-XIII asrlardagi rivojlanishini, xususan, ushbu davrda yashagan buyuk allomalar – Abu Rayxon Beruniy, Abu Ali ibn Sino, Abu Nasr Forobiy va Muhammad Xorazmiy kabi buyuk allomalar hayoti va ilmiy ijodini tahlil qiladi. Maqolada ushbu davrning ijtimoiy-siyosiy, ma'naviy-ma'rifiy, falsafiy va ilmiy-madaniy muhiti, xususan, Islom madaniyatining ta'siri keng yoritilgan. Shuningdek, allomalarning turli fan sohalariga qo'shgan hissalari, asarlari, ilmiy-pedagogik qarashlari, falsafiy va dunyoviy dunyoqarashlari, jumladan, ta'lim va tarbiya masalalari ham atroflicha ko'rib chiqilgan. Maqolada O'rta Osiyoda yuz bergan ijtimoiy-iqtisodiy o'zgarishlar va ularning madaniyat rivojiga ta'siri, Islom Renessansi davri, uning o'ziga xos jihatlari va umuminsoniy sivilizatsiya rivojiga qo'shgan hissasi ta'kidlangan.
Asosiy mavzular
- O'rta Osiyo xalqlari tarixi va madaniyatining rivojlanishi (IX-XIII asrlar): Maqolada O'rta Osiyo hududida IX-XIII asrlarda yuz bergan ijtimoiy-siyosiy o'zgarishlar, xususan, Xalifalik va Somoniylar davlatining shakllanishi, turli madaniyatlar bilan aloqalarning rivojlanishi natijasida ilm-fan va madaniyatning gullab-yashnashi haqida so'z yuritiladi. Bu davr musulmon Renessansining boshlanishi sifatida baholanadi.
- O'rta Osiyo allomalarining ilmiy merosi: Ushbu qismda Muhammad Xorazmiy, Abu Nasr Forobiy, Abu Ali ibn Sino, Abu Rayxon Beruniy kabi buyuk allomalarning falsafa, matematika, astronomiya, tibbiyot, musiqa, tilshunoslik, etika, estetika kabi turli fan sohalaridagi ilmiy hissasi, asarlari va ularning jahon ilm-faniga ta'siri atroflicha tahlil qilinadi. Ularning dunyoviy qarashlari, falsafiy va ilmiy-pedagogik yondashuvlari ochib berilgan.
- Islom Renessansi va O'rta Osiyo allomalari: Maqolada IX-XIII asrlarda O'rta Osiyoda keng quloch yoygan Islom Renessansi davrining mohiyati, uning dunyoviy va diniy tafakkurning uyg'unlashuvi, falsafiy va ilmiy yo'nalishlarning rivojlanishi haqida so'z boradi. Bu davrning O'rta Osiyo madaniyatiga ta'siri va o'ziga xos jihatlari, jumladan, allomalarning bu rivojlanishdagi o'rni ko'rsatib berilgan.
- Ilmiy bilimlarni tizimlashtirish va tarbiyaviy qarashlar: Mavzu doirasida allomalarning ilmiy bilimlarni tizimlashtirish, ma'lumotlarni tahlil qilish va sinttez qilish, tajribalardan foydalanish, ilmiy tizimlar yaratishga intilishlari va ularning pedagogik qarashlari, ta'lim va tarbiya jarayonlariga bo'lgan munosabatlari, jumladan, Abu Ali ibn Sinoning 'Tabobat qonunlari' asari ta'siri haqida ma'lumot beriladi.