Yusupova «Qaraqalpaq tilindegi kelbetlik hám kelbetlik feyillerdi oqıtıw»

Qaraqalpaq tili darsliklarida "kelbetlik" ham "kelbetlik feyil" mavzularini o'qitishning metodikasi va uslublari tahlil qilingan. Unda "kelbetlik"ning leksika-semantik va grammatik jihatlari, morfologik xususiyatlari (jasalishi, darajalari, sintaktik xizmatlari) hamda "kelbetlik feyil"ning o'ziga xos xususiyatlari, undan keyin "kelbetlik feyil"ning o'qitish usullari atroflicha yoritilgan.

Asosiy mavzular

  • Kelbetlik va kelbetlik feyil haqida tushuncha: Qaraqalpaq tilida "kelbetlik" so'z turkumi sifatida nomi, sifatini, xususiyatini, hajmini, og'irligini, tur-tushini bildirish jihatidan o'rganiladi. "Kelbetlik feyil" esa fe'lning betbildirmaydig'an shakli bo'lib, u fe'l va "kelbetlik"ning ma'nosini biriktirib keladi.
  • Kelbetliklarning o'rganilishi: Qaraqalpaq til bilimidagi "kelbetliklar"ning morfologiya, stilistika jihatdan o'rganilishi, shuningdek, ushbu mavzu bo'yicha olib borilgan tadqiqotlar va ularning ahamiyati haqida ma'lumot berilgan.
  • Kelbetlikni o'qitish uslublari: Kelbetlikni o'qitishda qo'llaniladigan uslublar va metodlar (og'zaki, ko'rgazmali, amaliy), shuningdek, interaktiv usullar (so'rov-javob, "aqliy hujum", "klaster", "blic-soravnomasi", "romashka") haqida batafsil tushuntirilgan.
  • Kelbetlikni o'qitishning maqsadi va vazifalari: Darslikdagi asosiy maqsad - "kelbetlik" ham "kelbetlik feyil"ning o'ziga xos jihatlarini o'rganib, o'qitish usullarini ko'rsatishdan iborat.
  • Kelbetlikni o'qitishning sintaktik xizmatlari: "Kelbetlik"ning gapda bosh a'zo (baslash, bayonlash) va ikkinchi darajali a'zo (aniqlash, to'liqlash, hislalash) sifatida kelishining sintaktik xizmatlari tahlil qilingan.
  • Kelbetlik feyil va uni o'qitish: Kelbetlik feyilning o'ziga xos xususiyatlari, fe'l va sifat turkumlariga mansubligi, uning vaqt, modal kategoriyalar, holatlarini bildirishi, shuningdek, kelbetlik feyilni o'qitish uslublari bayon qilingan.