Қимматбаҳо компонентларни ажратиб олиш билан паст навли фосфорит рудаларини комплекс қайта ишлашнинг самарали технологиясини ишлаб чиқиш

Ushbu dissertatsiya Qizilqum fosforit rudalarini qayta ishlash boʻyicha tadqiqotlar natijalarini oʻz ichiga oladi. Tadqiqotning asosiy maqsadi past navli fosforit rudalarini kompleks qayta ishlash va ulardan qimmatli komponentlarni ajratib olish uchun samarali texnologiyani ishlab chiqishdan iborat. Tadqiqot jarayonida mineralogik, kimyoviy va fizik-kimyoviy tahlillar o'tkazilib, yangi texnologiyalar taklif etilgan. Xususan, fosforli oʻgʻitlar ishlab chiqarish, radioekologik tozalangan superfosfat olish va organomineral oʻgʻitlar yaratish boʻyicha ishlar olib borilgan. Tadqiqot natijalari jahon va respublika miqyosidagi ilmiy-amaliy anjumanlarda muhokama qilingan va joriy etilgan.

Asosiy mavzular

Fosforit rudalarining mineralogik va fizik-kimyoviy xossalari: Tadqiqotning birinchi qismida Qizilqum fosforit rudalarining mineralogik tarkibi, asosiy minerallarning kristallokimyoviy, termodinamik va sirtqi xossalari oʻrganilgan. Shuningdek, yogʻ-moy kombinati chiqindilarining (soaps-tock) flotatsion xossalari va ularning karbonatli minerallarga nisbatan taʼsiri tadqiq etilgan. Fosfat minerallarini flotatsiyalashda «Fomol» reagensining tavsiya etilishi asoslangan.
Fosforit rudalarini qayta ishlash texnologiyalari: Tadqiqotda karbonatli va fosfatli flotatsiya jarayonlarida ishlatiladigan reagentlar va ularning taʼsir etuvchi omillari aniqlangan. Xususan, pH muhitini sozlash orqali flotatsiya samaradorligini oshirish usullari ishlab chiqilgan. Shuningdek, azot kislota va soaps-tockdan foydalanish orqali olingan texnologik koʻrsatkichlar keltirilgan.
Radioekologik tozalangan superfosfat va organomineral oʻgʻitlar ishlab chiqarish: Tadqiqotda radioekologik tozalangan superfosfat olish uchun yangi texnologiyalar taklif etilgan. Bularning orasida uran va nodir yer elementlarini ajratib olish hamda aktiv loydan foydalangan holda organomineral oʻgʻitlar olish texnologiyalari mavjud. Bu oʻgʻitlar qishloq xoʻjaligi uchun katta ahamiyatga ega.
Tadqiqot natijalarining amaliy ahamiyati: Olingan natijalar asosida ishlab chiqilgan texnologiyalar Navoiy kon-metallurgiya kombinatida va boshqa korxonalarda joriy etilgan. Bu texnologiyalar iqtisodiy samaradorlikni oshirish va atrof-muhitga zararli taʼsirni kamaytirishga qaratilgan. Tadqiqot natijalari boʻyicha 35 dan ortiq ilmiy ishlar chop etilgan.