Фарғонанинг умуртқали ҳайвонлари
Ushbu kitob Farg'ona viloyatida yashovchi umurtqali hayvonlar haqida batafsil ma'lumot beradi. Unda baliqlar, sudralib yuruvchilar, qushlar va sut emizuvchilar sinflariga mansub turlar, ularning anatomiyasi, fiziologiyasi, ekologiyasi, yashash joylari, ko'payishi va ahamiyati haqida atroflicha so'z boradi. Kitobda Farg'ona shahrining ekologik sharoiti hamda ushbu hududda uchrovchi hayvonot olamining tavsifi berilgan. Shuningdek, kitobda hayvonlarning o'zbekcha va lotincha nomlari hamda ularning tasnifi keltirilgan.
Asosiy mavzular
- So'z boshi: Ushbu bo'lim kitobning kirish qismi bo'lib, unda Farg'ona viloyati faunasining o'ziga xosligi, umurtqali hayvonlarning muhimligi, ularning tabiat va xo'jalikdagi o'rni, shuningdek, kitobning maqsadi va tuzilishi haqida ma'lumot beriladi.
- Farg'ona shahrining ekologik sharoiti: Bu bo'lim Farg'ona shahrining turli biotoplari (qurilishlar, o'simliklar, suv havzalari) va ularda yashovchi hayvonlar haqida ma'lumot beradi. Shaharning ekologik tuzilishi va undagi o'zgarishlar, jumladan, qush populyatsiyalarining o'zgarishi haqida ham so'z boradi.
- Baliqlar sinfi: Ushbu bo'limda Farg'ona suv havzalarida uchrovchi baliqlarning ayrim turlari (zog'ora baliq, oddiy qora baliq, shim baliq, gambuziya) haqida ma'lumot beriladi. Ularning tashqi ko'rinishi, yashash joyi, ko'payishi va ahamiyati tavsiflanadi.
- Suvda va quruqlikda yashovchilar sinfi: Bu bo'limda Farg'ona hududida uchrovchi ikki turdagi suvda va quruqlikda yashovchilar, ya'ni ko'k qurbaqa va ko'l baqasi haqida ma'lumot beriladi. Ularning tashqi ko'rinishi, hayot tarzi, ko'payishi va foydasi haqida so'z boradi.
- Sudralib yuruvchilar sinfi: Ushbu bo'limda Farg'ona shahri uchun xarakterli bo'lgan sudralib yuruvchilarning ayrim turlari (bo'z gekkon, turkiston xorom kaltakesagi, cho'l bilakuzugi, ildam kaltakesak, sariq ilon, suv iloni, naqshdor chipor ilon, bo'shilon) haqida ma'lumot beriladi. Ularning tashqi ko'rinishi, yashash tarzi, ko'payishi va tabiatdagi o'rni tavsiflanadi.
- Qushlar sinfi: Bu bo'limda Farg'ona shahrida uchrovchi qushlarning ayrim turlari (turkiston oq laylagi, ko'k kaptar, qumri, musicha, oddiy kakku, sassiq popushak, hakka, zag'izg'on, quzg'un, ola qarg'a, katta chittak, qorayaloq, oq jiblajibon) haqida ma'lumot beradi. Ularning tashqi ko'rinishi, yashash joyi, ko'payishi va ahamiyati tavsiflanadi.
- Sut emizuvchilar sinfi: Ushbu bo'limda Farg'ona hududida uchrovchi sut emizuvchilarning ayrim turlari (uzun quloq tipratikan, kichik oq tish, kichik ko'rshapalak, bog' olmaxoni, kulrang kalamush, uy sichqoni) haqida ma'lumot beriladi. Ularning tashqi ko'rinishi, yashash tarzi, ko'payishi va tabiatdagi o'rni tavsiflanadi.
- Farg'onaning umurtqali hayvonlari ro'yxati: Kitobning bu qismida Farg'ona vodiysida uchrovchi umurtqali hayvonlarning o'zbekcha va lotincha nomlari keltirilgan.
- Adabiyotlar: Kitobda foydalanilgan ilmiy va ommabop adabiyotlar ro'yxati keltirilgan.