Алишер Навоий Тўла ҳикматлар

Ushbu kitob Alisher Navoiyning hikmatli so'zlaridan iborat to'plam bo'lib, unda insoniy fazilatlar, adolat, saxovat, do'stlik, muhabbat, ma'rifat kabi mavzular qamrab olingan. To'plam Navoiyning turli asarlaridan olingan hikmatli so'zlari va fikrlarini o'z ichiga oladi. Kitobda insonning jamiyatdagi o'rni, hayotning ma'nosi, yaxshilik va yomonlik, do'stlik va dushmanlik kabi abadiy mavzularga murojaat qilinadi.

Asosiy mavzular

Adolat va Insof: Adolatli bo'lish, zulm qilmaslik, insonlarga to'g'ri munosabatda bo'lish, haqlilikni qo'llab-quvvatlash kabi g'oyalar ilgari suriladi. Adolatli hukmdorning fazilatlari va jamiyat uchun ahamiyati ta'kidlanadi.
Saxovat va Himmat: Saxiy bo'lish, mol-dunyoga hirs qo'ymaslik, o'zgalarga yordam berish, saxovatning inson hayotidagi o'rni va ahamiyati, saxovatpesha insonning fazilatlari bayon etiladi.
Do'stlik va Birodarlik: Do'stlikning qadrini bilish, do'stga vafodor bo'lish, do'stlik rishtalarini mustahkamlash, birodarlik tuyg'usini ulug'lash, do'st tanlashda adashmaslik kabi masalalar ko'tariladi.
Muhabbat va Sadoqat: Sevgining ulug'vorligi, muhabbatga sadoqatli bo'lish, ishq yo'lida har qanday qiyinchilikka bardosh berish, sevgi-sadoqatning inson kamolotida tutgan o'rni va ahamiyati haqida fikrlar yuritiladi.
Ma'rifat va Biliqlilik: Ilm olishning fazilatlari, ma'rifatli bo'lishning ahamiyati, johillikning yomon oqibatlari, bilimdonlikning inson hayotidagi o'rni va jamiyat taraqqiyotiga qo'shadigan hissasi haqida mulohazalar bildiriladi.
Aql va Dono: Aqlning inson hayotidagi o'rni, aql bilan ish tutishning foydalari, dono bo'lishning ahamiyati, jaholatning yomon oqibatlari, donishmandlikning jamiyat taraqqiyotidagi roli haqida fikrlar yuritiladi.
Nafsni Tiymoq: Nafsga qul bo'lmaslik, nafsni tiyishning ahamiyati, o'z nafsini yenga olgan insonning fazilatlari, shahvoniy istaklardan yiroq bo'lish, nafsni tarbiyalash yo'llari haqida pand-nasihatlar beriladi.
Kamtarlik va Oddiylik: Kibrlanmaslik, manmanlikdan qochish, o'zini boshqalardan yuqori tutmaslik, oddiy va kamtarona hayot kechirish, kamtarlikning insoniylikning eng muhim belgisi ekanligi ta'kidlanadi.
Hayot va O'lim: Hayotning qisqaligi, umrning o'tkinchiligi, o'limning muqarrarligi, hayotning har bir lahzasini qadrlash, yaxshi amallar bilan yashash, o'limga tayyor bo'lish, oxirat haqida fikr yuritish kabi mavzular haqida fikr yuritiladi.