Азот тутган гетероциклик бирикмаларни юқори асосли системалар иштирокида виниллаш
Ushbu dissertatsiya avtoreferati Mirxamitova Dilorom Khudayberdiyevna tomonidan tayyorlangan bo'lib, u azot tutgan geterotsiklik birikmalarni yuqori asosli sistemalar ishtirokida vinilash jarayonini tadqiq etadi. Tadqiqotda turli xil aminlar, jumladan, piperidin, piridin, morfolin, anilin, o-toluidin va 1,2,3-benzotriazolning atsetilen bilan vinilash reaksiyalari o'rganilgan. Tadqiqot davomida yuqori asosli sistemalar (KOH-DMSO, KOH-DMSO-CsF)ning roli, turli erituvchilar va katalizatorlarning ta'siri, hamda jarayonning optimal sharoitlari aniqlangan. N-vinilbirikmalarning hosil bo'lish mexanizmlari, ularning kimyoviy xossalari va biologik faolligi ham tadqiq etilgan. Shuningdek, nazariy va amaliy jihatdan muhim bo'lgan yangi nanostruktur katalizatorlar yaratilgan va ularning qo'llanilishi bo'yicha natijalar olingan. Tadqiqot natijalari nafaqat nazariy bilimlarni boyitadi, balki neft sanoati, tibbiyot va boshqa sohalarda ham amaliy ahamiyatga egadir. Yakuniy qismda olingan ilmiy va amaliy natijalar umumlashtirilgan va kelajakdagi tadqiqotlar uchun tavsiyalar berilgan.
Asosiy mavzular
- Azot tutgan geterotsiklik birikmalarning vinilash jarayoni: Tadqiqotning asosiy maqsadi azot tutgan geterotsiklik birikmalarni yuqori asosli sistemalar ishtirokida vinilash jarayonini tadqiq etishdan iborat. Bu jarayonda turli aminlar, jumladan, piperidin, piridin, morfolin, anilin, o-toluidin va 1,2,3-benzotriazolning atsetilen bilan reaksiyalari o'rganilgan.
- Yuqori asosli sistemalar va nanokatalizatorlarning roli: Tadqiqotda KOH-DMSO va KOH-DMSO-CsF kabi yuqori asosli sistemalarning vinilash jarayonidagi roli, ularning samaradorligi va optimal sharoitlari aniqlangan. Shuningdek, yangi nanostruktur katalizatorlar yaratilib, ularning qo'llanilishi bo'yicha natijalar olingan.
- N-vinilbirikmalarning xossalari va qo'llanilishi: Hosil qilingan N-vinilbirikmalarning kimyoviy xossalari, biologik faolligi (toksiklik va yallig'lanishga qarshi ta'siri) hamda neft sanoati uchun muhim bo'lgan ingibitorlik xossalari o'rganilgan. Olingan natijalar bu birikmalarning dorivor moddalar va neft sanoatida qo'llanilishi mumkinligini ko'rsatdi.
- Nazariy va amaliy ahamiyati: Tadqiqot natijalari nazariy jihatdan yangi bilimlar bilan boyitadi, amaliy jihatdan esa olingan N-vinilbirikmalarning tibbiyot va sanoatda qo'llanilishi uchun asos yaratadi. Tadqiqot jarayonini matematik modelldash usullari ham qo'llanilgan.