Ўрта асрларда Шош воҳаси олимларининг ислом маданияти ва илм-фанига қўшган ҳиссаси
Ushbu dissertatsiya X—XV asrlarda Shah (Toshkent) vohasi olimlarining islom madaniyati va ilm-fani rivojiga qo'shgan hissasi hamda ularning Oʻrta Osiyo madaniyatidagi oʻrni, ilm-fanning taraqqiyotiga qo'shgan hissasi haqida ilmiy-amaliy tadqiqotdir. Tadqiqotda olimlarning hayoti, ilmiy merosi, sharqshunoslik va arabshunoslikka oid qo'lyozmalari, tadqiqotlari o'rganilgan. Shosh vohasining ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy, ma'naviy-ma'rifiy hayotiga oid ma'lumotlar, shuningdek, turli ilmiy maktablarning shakllanishi va rivojlanishi ham tahlil etilgan. Kitobda Islom Sharqining buyuk olimlari, jumladan, Abu Bakr Qaffol Shoshiy, Abu Said Haysam ibn Kulayb Shoshiy, Abu Bakr Muhammad ibn Ahmad Shoshiy va boshqa ko'plab allomalar ilmiy merosi hamda ularning islom madaniyati rivojiga qo'shgan hissasi haqida keng qamrovli ma'lumotlar berilgan.
Asosiy mavzular
- Oʻrta Osiyo ilmiy-maʼrifiy markazi sifatida Shosh vohasi: V asrdan boshlab arab manbalarida "Shosh" nomi bilan tilga olingan Shosh (hozirgi Toshkent) shahri oʻrta asrlarda nafaqat muhim siyosiy, iqtisodiy va savdo-hunarmandchilik markazi, balki buyuk allomalar va allomalar markazi ham boʻlgan. Bu yerda islomiy ilm-fan va madaniyat rivojiga hissa qoʻshgan koʻplab olimlar yetishib chiqqan. Ularning hayoti, ilmiy merosi va V asrdan buyon mamlakatimizda olib borilgan madaniyat taraqqiyotiga qoʻshgan hissasi tadqiq qilingan.
- Abu Bakr Qaffol Shoshiy va uning ilmiy merosi: Abu Bakr Qaffol Shoshiy (904-976) – islom olamida mashhur boʻlgan muhaddis, faqih, usulshunos va tilshunos olim boʻlgan. Uning "Javomi al-kalim" nomli asari hadis ilmi rivojiga qoʻshgan hissasi jihatidan muhim ahamiyatga ega. Shuningdek, uning diplomatik faoliyati va Tarxonga doir tadqiqotlari ham tadqiq qilingan.
- Shosh vohasi faqihlari va ularning ilmiy faoliyati: Oʻrta asrlar davomida Shosh vohasida fiqh ilmi rivojlangan. Bu yerda yashagan faqihlar, jumladan, Abu Bakr Muhammad ibn Ahmad Shoshiy kabi olimlarning ilmiy faoliyati va ularning Bagʻdod fiqh maktabiga qoʻshgan hissasi tadqiq qilingan. Ularning Bagʻdod ilmiy markazlaridagi oʻrni, ilmiy maktablarga qoʻshgan hissasi tahlil etilgan.
- Oʻrta asrlar Shosh vohasi olimlarining islom madaniyati va ilm-fani rivojiga qoʻshgan hissasi: Oʻrta asrlarda Shosh vohasi ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy, madaniy va maʼnaviy hayotida ijtimoiy va maʼrifiy hayotda ham muhim oʻrin tutgan. Bu yerda koʻplab olimlar yetishib chiqqan boʻlib, ularning ilmiy merosi, ilmiy faoliyati va islom madaniyati rivojiga qoʻshgan hissasi tadqiq qilingan. Shosh vohasi olimlarining madaniyat va ilm-fanga qoʻshgan hissasi tahlil qilingan.