Suvda eruvchi VDAK–112 oq rangli bo‟yoq ishlab chiqarish bo‟limining loyihasi (ishlab chiqarish quvvati yiliga 10 000 tonna)

Ushbu kitob O‘zbekiston Respublikasi Oliy va O‘rta Maxsus Ta’lim Vazirligi hamda Toshkent Kimyo-Texnologiya Instituti tomonidan tayyorlangan malakaviy bitiruv ishi hisoblanadi. Asosiy mavzu – Suvda eruvchi VDAK–112 oq rangli bo‘yoq ishlab chiqarish bo‘limining loyihasi bo‘lib, ishlab chiqarish quvvati yiliga 10 000 tonnani tashkil etadi. Kitobda loyihaning texnologik jarayonlari, xom-ashyo va materiallar, texnik-iqtisodiy asoslari, ekologik qismi, fuqaro muhofazasi kabi keng qamrovli ma'lumotlar berilgan. Ishlab chiqarish jarayonlarini avtomatlashtirish va boshqarish tizimlari, shuningdek, mehnatni muhofaza qilish va xavfsizlik masalalariga ham alohida urg‘u berilgan. Kitobda ishlab chiqarish chiqindilarini utilizatsiya qilish va atrof-muhitni muhofaza qilish bo‘yicha ham ma'lumotlar keltirilgan.

Asosiy mavzular

Kirish: O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha harakatlar strategiyasi, iqtisodiyotda davlat ishtirokini qisqartirish, kichik biznes va tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash kabi masalalar yoritilgan. Ishlab chiqarishda qoplama hosil qiluvchi polimer materiallarning ahamiyati va ularning qo‘llanilishi haqida ma'lumot berilgan.
Loyihalash mazmuni va tanlab olingan ishlab chiqarish usulini asoslash: Suvda eruvchi VD-AK 112 bo‘yoq ishlab chiqarishning maqsadi, uning hozirgi zamon talablariga mosligi, asosiy texnologik jarayon va uni amalga oshirish uchun tanlangan asosiy jihoz (dissolver) haqida ma'lumot berilgan.
Loyihalanayotgan texnologik jarayonni nazariy – kimyoviy, fizikaviy – kimyoviy, texnologik asoslari: Bo‘yoqlar va pigmentlar, ularning tarkibi, suvli-dispers (emulsion) bo‘yoqlarni ishlab chiqarish texnologiyasi, akril kislota va uning hosilalari, polivinilatsetat kabi polimerlar haqida kimyoviy va texnologik ma'lumotlar keltirilgan.
Xom ashyo va materiallarni ta'minlovchi korxonalar, xossalari, tekshirish usullari, ularni texnologik jarayonga tayyorlash: Ishlab chiqarish uchun ishlatiladigan xom-ashyo va materiallar, ularni yetkazib beruvchi davlatlar, ularning texnik xususiyatlari va ularni tayyorlash jarayoni haqida ma'lumotlar berilgan.
Tayyor mahsulotni xossalari, tekshirish usullari va ularni asosiy ishlatuvchilar: Tayyor bo‘yoqning fizik-kimyoviy va texnologik xossalari, ularni tekshirish usullari va asosiy qo‘llanilish sohalari haqida ma'lumotlar keltirilgan.
Ishlab chiqarish chiqindilari va ulardan foydalanish yo'llari: Ishlab chiqarish jarayonida hosil bo‘ladigan chiqindilar, ularni qayta ishlash va utilizatsiya qilish yo‘llari, shuningdek, ekologik talablar haqida ma'lumot berilgan.
Ishlab chiqarishning texnologik sxemasi va jarayonning bosqichlari: Bo‘yoq ishlab chiqarishning texnologik sxemasi, xom-ashyoni qabul qilishdan tayyor mahsulotni qadoqlashgacha bo‘lgan bosqichlari, ularning ketma-ketligi va asosiy jihozlar haqida batafsil ma'lumotlar keltirilgan.
Ishlab chiqarishda sarf bo'ladigan xom-ashyo va materiallarni sarf balansi: Ishlab chiqarish quvvati va yiliga kerak bo'ladigan xom-ashyo va materiallar miqdorini hisoblash, ularning sarf-xARAJati balansi haqida ma'lumotlar keltirilgan.
Ishlab chiqarish texnologik sxemasiga ko'ra asosiy va yordamchi jixozlarni tanlash ularni ishlab chiqarish unumdorligini hisoblab, kerakli miqdorini aniqlash: Ishlab chiqarish texnologik sxemasiga muvofiq asosiy va yordamchi jihozlarni tanlash, ularning unumdorligini hisoblash va kerakli miqdorini aniqlash bo'yicha hisob-kitoblar keltirilgan.
Texnologik jarayonda asosiy jihozni tanlash, jihozning issiqlik balansini, biron bir qismini mexanik mustahkamligini hisoblab topish: Asosiy jihoz (dissolver)ni tanlash, uning mexanik va issiqlik balansini hisoblash bo'yicha hisob-kitoblar va texnik talablar keltirilgan.
IQTISODIYOT: Ishlab chiqarish tannarxi, korxona i/ch sarflari, foyda va rentabellikni hisoblash, iqtisodiy ko'rsatkichlar va ularning tahlili haqida ma'lumotlar berilgan.
TEXNOLOGIK JARAYON HAMDA DASTGOHLARNI AVTOMATLASHTIRISH: Texnologik jarayonlarni avtomatlashtirish, boshqaruv tizimlari, sensorlar, kontrollerlar va SCADA tizimi haqida ma'lumotlar keltirilgan. Avtomatlashtirishni joriy etishning afzalliklari va texnik vositalarini tanlash mezonlari haqida so‘z boradi.
EKOLOGIK QISM: O‘zbekiston Respublikasida atrof-muhitni muhofaza qilish, chiqindilarni boshqarish va utilizatsiya qilish, ekologik xavfsizlikni ta’minlash bo‘yicha qonun hujjatlari va davlat siyosati haqida ma'lumotlar berilgan.
ATROF-MUHIT MUXOFAZASI: Atrof-muhitni muhofaza qilish, ekologik xavfsizlikni ta'minlash, tabiatni muhofaza qilish qonunlari va mehnat xavfsizligi talablari haqida ma'lumotlar keltirilgan.
FUQAROLAR HIMOYASI: Fuqaro muhofazasining davlat tizimi, uning asosiy tamoyillari, vazifalari va harbiy harakatlar oqibatida yuzaga keladigan xavflardan aholini muhofaza qilish bo'yicha tadbirlar haqida ma'lumot berilgan. Shuningdek, terrorizm va uning turlari hamda fuqarolarni himoya qilish vositalari haqida so‘z boradi.
Foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati: Ushbu ishni tayyorlashda foydalanilgan ilmiy adabiyotlar, GOST standartlari, Internet resurslari ro'yxati keltirilgan.