Tizimli dasturiy ta’minot

Ushbu uslubiy qo'llanma Toshkent temir yo'l muhandislari instituti 1-bosqich bakalavriat talabalari uchun «Informatika va axborot texnologiyalari» ta'lim yo'nalishi bo'yicha tizimli dasturiy ta'minotning muhim jihatlarini chuqur o'rganishga qaratilgan. Unda kompyuter tizimlari, operatsion tizimlar, diskni boshqarish, fayl tizimlari, antivirus dasturlari, tarmoq texnologiyalari va boshqa ko'plab muhim mavzular atroflicha yoritilgan. Har bir laboratoriya ishi amaliy mashg'ulotlar bilan boyitilgan bo'lib, talabalarga nazariy bilimlarini amalda qo'llash imkonini beradi. Qo'llanma kompyuter texnologiyalarining asosiy tushunchalarini, ularning ishlash tamoyillarini va dasturlash tillarini o'rganishda muhim manba hisoblanadi.

Asosiy mavzular

EHM arxitekturalari: Kompyuter tizimining asosiy qurilmalari, markaziy protsessor, tezkor va doimiy xotira, tashqi qurilmalar va ularning o'zaro bog'liqligi, shinalar va kontrollerlar kabi tushunchalar batafsil yoritilgan.
Yuklanuvchi USB fleshka va disklar yaratish: Istalgan operatsion tizimni yuklanuvchi USB fleshka yoki diskka yozish usullari, ISO formatida dasturiy paket yaratish ko'rsatilgan.
Windows XP operatsion tizimini va drayverlarini o'rnatish: Windows XP operatsion tizimini o'rnatish jarayoni, Service Pack va drayverlarni o'rnatish bo'yicha amaliy ko'rsatmalar berilgan.
Kompyuterda qo'shimcha OT ni yuklash uchun VirtualBox dasturini qo'llash: VirtualBox dasturi yordamida bir kompyuterda bir nechta operatsion tizimni virtual tarzda o'rnatish va sozlash usullari ko'rsatilgan.
Kompyuter ishidagi nosozliklarni aniqlash va ulardan himoyalanish: Windows operatsion tizimida yuzaga keladigan apparat va dasturiy xatoliklarni aniqlash, sabablarini bartaraf etish va oldini olish usullari o'rganiladi.
Windows ning ishchi dasturlari, diskni tozalash va yangilash: Windows operatsion tizimining yordamchi dasturlari, diskni keraksiz fayllardan tozalash va diskni defragmentatsiya qilish usullari o'rganiladi.
Windows OT ni yangilash va tiklash: Windows operatsion tizimini tiklash va yangilash dasturlari, Service Pack dasturlari va ulardan foydalanish o'rganiladi.
Testlovchi dasturlarni o'rnatish va ishlatish: Qattiq diskdagi ma'lumotlarni tiklashga yordam beradigan dasturlar bilan tanishiladi (R-Studio, Easy Recovery va boshqalar).
Fayllarni boshqaruv tizimlari: Fayl tizimlari (FAT, NTFS) bilan ishlash, ularni o'zgartirish va boshqarish usullari o'rganiladi.
Fayl menejerlari: Total Commander kabi fayl menejerlarining funksiyalari va ulardan foydalanish usullari o'rganiladi.
Windows buyruqlarini qayta ishlovchi buyruqlar qatorini o'rganish (cmd.exe): Buyruqlar qatori (cmd.exe) yordamida tizimni boshqarish va sozlash usullari o'rganiladi.
Fayllarni arxivatsiyalash: Fayllarni arxivlash va arxivdan chiqarish dasturlari (WinRAR, PKZIP) bilan ishlash va ularning imkoniyatlari o'rganiladi.
Norton System Doctor xizmat ko'rsatuvchi paketlarini o'rnatish va ishlash: Norton System Doctor dasturining funksiyalari, diskni tekshirish va nosozliklarni aniqlash usullari o'rganiladi.
Sisoft Sandra xizmat ko'rsatuvchi paketlarini o'rnatish va ishlash: Sisoft Sandra dasturi yordamida kompyuterning apparat va dasturiy ta'minotini tekshirish va tahlil qilish o'rganiladi.
Antivirus dasturlarini o'rnatish va bazalarini yangilash usullari: Doctor Web, Kaspersky kabi antivirus dasturlarini o'rnatish, sozlash va viruslardan himoyalanish usullari o'rganiladi.
Outpost firewall noqonuniy kompyuter xujumlaridan himoya qiluvchi dasturini o'rnatish va sozlash: Outpost Firewall dasturini o'rnatish, sozlash va tarmoq xavfsizligini ta'minlash usullari o'rganiladi.
Uskunaviy dasturlashtirish texnologiyalarini o'rganish: Kompilyatorlar, interpretatorlar, otladchiklar va translyatorlar kabi uskunaviy dasturlash vositalari va ularning ishlash tamoyillari o'rganiladi.
Mainframe xisoblash mashinasi bilan foydalanuvchining muloqot usullari bilan tanishish: Mainframe kompyuterlari va ularning operatsion tizimlari, foydalanuvchi bilan muloqot usullari va tarixi o'rganiladi.