Ихтисослик фан ўқитувчиларининг касбий компетентлигини ривожлантириш
Ushbu dissertatsiya avtoreferati O‘zbekiston oliy taʼlim muassasalari maxsus fan o‘qituvchilarining kasbiy kompetentligini rivojlantirish muammosini ilmiy-nazariy va amaliy jihatdan tahlil qiladi. Unda o‘qituvchilarning kasbiy kompetentligini oshirish bo‘yicha mavjud usullar, innovatsion taʼlim texnologiyalari va uslubiy tavsiyalar ko‘rsatilgan. Tadqiqotda zamonaviy taʼlim talablari asosida o‘qituvchilarning kompetentligini rivojlantirish modellari taklif etilgan va tajriba-sinov ishlarining natijalari tahlil qilingan. Ishda keltirilgan tavsiyalar oliy taʼlim tizimidagi pedagog kadrlar malakasini oshirish jarayonini takomillashtirishga qaratilgan.
Asosiy mavzular
- Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi va zarurati: Jahon tajribasida va O‘zbekistonda pedagog kadrlar tayyorlash va malakasini oshirishning sifatini ko‘tarish dolzarb vazifa hisoblanadi. BMTning Barqaror rivojlanish maqsadlari va Yevropa oliy taʼlim makoni konsepsiyalari kompetensiyaga asoslangan taʼlim modelini qo‘llashni taqozo etmoqda. Bu esa o‘qituvchilarning ijodiy salohiyati va kasbiy kompetentligini rivojlantirishni talab qiladi.
- Tadqiqotning O‘zbekistonning fan va texnologiyalarini rivojlantirish yo‘nalishlariga mosligi: Tadqiqot O‘zbekiston Respublikasining “2017-2021 yillarda O‘zbekistonni yanada rivojlantirish bo‘yicha harakatlar strategiyasi” doirasida belgilangan vazifalarni amalga oshirishga xizmat qiladi. Jumladan, demokratiya, huquqiy jamiyatni rivojlantirish va innovatsion iqtisodiyotni shakllantirish kabi ustuvor yo‘nalishlarga yo‘naltirilgan.
- Tadqiqotning ilmiy va amaliy ahamiyati: Ilmiy ahamiyati – pedagog kadrlar kompetentligini rivojlantirishning nazariy-metodologik asoslarini, tizimli yondashuvni, tashkiliy-pedagogik shart-sharoitlarni takomillashtirish, ularning kasbiy kompetentligini rivojlantirish bo‘yicha tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat. Amaliy ahamiyati – maxsus fan o‘qituvchilarining kasbiy kompetentligini rivojlantirish modeli (Rokich, SCORE va case-study) hamda innovatsion o‘qitish shakllari (refleksiv kuzatuv, faol amaliyot)ni amaliyotga tatbiq etishdan iborat.
- Tadqiqot natijalarining ishlanishi va tasdiqlanishi: Tadqiqot natijalari bo‘yicha 20 dan ortiq ilmiy-uslubiy ishlar chop etilgan, jumladan, 2 ta uslubiy qo‘llanma, 2 ta uslubiy tavsiya, 7 ta maqola (4 tasi respublika va 3 tasi xorijiy jurnallarda) nashr etilgan. Tadqiqot natijalari 5 ta xalqaro va 13 ta Respublika ilmiy-amaliy anjumanlarda muhokama qilingan.
- Xulosa va tavsiyalar: Xulosada tadqiqot natijalari asosida xulosalar chiqarilgan va tavsiyalar berilgan. Xususan, O‘zbekiston oliy taʼlim muassasalarida maxsus fan o‘qituvchilarining kasbiy kompetentligini rivojlantirish bo‘yicha yangi modullar va o‘quv-uslubiy taʼminotni takomillashtirish lozimligi taʼkidlangan.