Kariolojical stady of specias genus meristotropis fisch. et mey

Ushbu maqola Meristotropis Fisch. et Mey. turkumiga oid ikkita tur — Meristotropis bucharica va Meristotropis triphylla ning karyologik tadqiqotlari natijalarini o'z ichiga oladi. Tadqiqotlar Markaziy Osiyo endemiklari bo'lgan ushbu turlarning shu hududlarda o'sishi va ularning xromosom tuzilishini o'rganishga qaratilgan. Tadqiqot materiallari 2014-2017 yillarda Sirdaryo va Qashqadaryo daryolari havzalari, Jizzax cho'li, Janubiy-sharqiy Qizilqum, Zomin va Nurota atirlaridan to'plangan. Tadqiqot jarayonida urug'larning unib chiqayotgan ildiz uchki qismidagi meristematik to'qimalaridan preparatlar tayyorlanib, mikroskop ostida tahlil qilingan. Maqolada M.bucharica uchun 2n=16 xromosoma soni va M.triphylla uchun diploid (2n=16) va tetraploid (2n=32) shakllari aniqlangan. Xromosomalarning morfologiyasi, o'lchamlari va karyotip tuzilishi batafsil bayon etilgan. Shuningdek, tadqiqot davomida aniqlangan karyologik rasmlar va ularning o'ziga xos xususiyatlari ham ko'rsatib o'tilgan. Umuman olganda, Meristotropis turkumining asosiy xromosoma soni x=8 ekanligi ta'kidlanadi.

Asosiy mavzular

Tadqiqot ob'ektlari va metodikasi: Maqolada Meristotropis Fisch. et Mey. turkumining ikkita turi, ya'ni M. triphylla va M. bucharica tadqiqot obyekti sifatida tanlangan. Tadqiqot materiallari Markaziy Osiyo hududlaridan, xususan, Sirdaryo va Qashqadaryo daryolari havzalari, Jizzax cho'li, Janubiy-sharqiy Qizilqum, Zomin va Nurota atirlaridan 2014-2017 yillarda to'plangan. Tadqiqot ishlari urug'larning unib chiqayotgan ildiz uchki qismidagi meristematik to'qimalarida S.G.Kaptar (1967) metodikasi bo'yicha tayyorlangan preparatlar asosida amalga oshirilgan. Har bir turdan o'rtacha 15-20 ta metafaza plastinkasi tahlil qilingan.
Olingan natijalar va muhokamasi: M. bucharica turining barcha o'rganilgan vakillarida xromosomalar soni 2n=16 bo'lganligi aniqlangan. Diploid to'plamning uzunligi 24,08+0,61 mkm. Karyotipda 6 juft meta- va 2 juft submetatsentrik xromosomalar mavjud. M. triphylla ning Janubiy-sharqiy Qizilqumdan olingan vakillari 2n=16 bo'lsa, boshqa hududlardan olinganlari tetraploid (2n=32) ekanligi aniqlangan. Diploid to'plam uzunligi 22,61+0,61 mkm, tetraploid to'plam uzunligi esa 43,28+1,14 mkm. Tetraploid karyotipda 7 juft meta- va 9 juft submetatsentrik xromosomalar mavjud. Maqolada shuningdek, polikariogramma tahlili natijalari ham keltirilgan. Meristotropis turkumiga xos bo'lgan asosiy xromosoma soni x=8 ekanligi aniqlangan.
Xulosa: Tadqiqot natijalariga ko'ra, Meristotropis turkumining o'rganilgan turlari uchun xromosomalar soni 2n=16, asosiy xromosoma soni esa x=8 ekanligi aniqlangan. Bu ma'lumotlar ushbu turkum vakillarining oilada qadimiy kelib chiqishini ko'rsatadi.