Pul va banklar

Mazkur o'quv qo'llanmasi "Pul va banklar" fanining asosiy qoidalarini, pulning paydo bo'lishi, mohiyati va funksiyalari, pul aylanishi va uning tarkibi, pul massasi va agregatlari, pul tizimi, inflyatsiya, pul islohotlari, kredit, foiz stavkalari, banklar va ularning faoliyati, bank tizimi, markaziy bank va uning funksiyalari, banklarning mustaqilligi, pul aylanmasining turlari, pul muomalasi, pul-kredit siyosati, hamda xalqaro valyuta munosabatlari va moliya institutlari kabi muhim masalalarni o'z ichiga oladi. Unda O'zbekiston iqtisodiyoti uchun muhim bo'lgan valyuta kursi, soliq tizimi va banklar faoliyatini tartibga soluvchi normativ-huquqiy hujjatlar ham ko'rib chiqilgan.

Asosiy mavzular

1-mavzu. Pul va banklar faniga kirish.: Mavzu pul va banklar tushunchasini, pulning paydo bo'lish sabablarini, uning vazifalarini va iqtisodiy tizimdagi o'rnini ochib beradi. Shuningdek, pulning qiymat shakllarining evolyutsiyasi hamda bank tizimining shakllanishi haqida ma'lumot beriladi.
2-mavzu. Pulning paydo bo'lishi, zarurli va funksiyalari.: Bu mavzu pulning paydo bo'lishi, uning zarurli ekanligi, pulning mohiyati va funksiyalari, pulning iqtisodiy kategoriyalardan farqli jihatlari hamda pulning namoyon bo'lish shakllari haqida ma'lumot beradi.
3-mavzu. Pul nazariyalari.: Mavzu pulning tabiati, metallistik, nominalistik, miqdoriy nazariyalari, hamda zamonaviy monetarizm nazariyasi haqida tushunchalar beradi.
4-mavzu. Pul aylanmasi va uning tarkibi.: Bu mavzu pul aylanishi tushunchasini, uning tarkibiy tuzilishini, naqd va naqd pulsiz pul aylanishini, ularning tamoyillarini va shakllarini ochib beradi.
5-mavzu. Pul massasi va pul agregatlari.: Mavzu pul massasi tushunchasini, uni tavsiflovchi ko'rsatkichlar, pulga bo'lgan talab va taklif, pul massasini aniqlash usullari, pul agregatlari va ularning turlari haqida ma'lumot beradi.
6-mavzu. Pul tizimi: mazmuni, turlari va elementlari.: Mavzu pul tizimi tushunchasini, uning shakllarini (bimetalizm, monometalizm, qog'oz va kredit pullari tizimi), elementlarini va ularning shakllanish shart-sharoitlarini ochib beradi.
7-mavzu. O'zbekiston Respublikasi pul tizimi va elementlari.: Bu mavzu O'zbekiston Respublikasi pul tizimining elementlarini, milliy valyuta nomini, uning paritetini belgilashni, xalqaro kredit va valyuta operatsiyalarini tartibga solishni va O'zbekiston pul tizimining rivojlanish bosqichlarini batafsil yoritadi.
8-mavzu. Inflyatsiya va unga qarshi kurash yullari.: Mavzu inflyatsiya tushunchasini, uning turlarini, ijtimoiy-iqtisodiy oqibatlarini va inflyatsiyaga qarshi kurashish hamda pul barqarorligini ta'minlash yo'llarini, inflyatsiyaning sabablarini ochib beradi.
9-mavzu. Pul islohotlari.: Bu mavzu pul islohotlarining zaruriyati, ularni amalga oshirish shart-sharoitlari va usullarini, denominatsiya va nullifikatsiya tushunchalarini hamda O'zbekiston Respublikasida amalga oshirilgan pul islohotlari va ularning xususiyatlarini yoritadi.
10-mavzu. Kreditning zarurli, mohiyati va funksiyalari.: Mavzu kreditning zarurli ekanligi, uning mohiyati, funksiyalari, printsiplari hamda kapitalning aylanishi kabi masalalarni yoritadi.
11-mavzu. Kredit bo'yicha foiz stavkalari va unga ta'sir etuvchi omillar.: Bu mavzu kreditning to'lovliilik tamoyili, nominal va real foiz stavkalari, ularning hisoblash tartibi, murakkab foizlar hamda kredit bozorining segmentlari va ularning bahosiga ta'sir etuvchi omillar haqida ma'lumot beradi.
12-mavzu. Banklarning paydo bo'lishi va bank tizimi.: Mavzu banklarning paydo bo'lishi sabablarini, ularning turlari va funksiyalarini, bank tizimi va uning elementlarini, pul va kredit xo'jaliklarining barqaror shakllanishini ochib beradi.
13-mavzu. O'zbekiston Respublikasi bank tizimi va uning tarkibi.: Bu mavzu O'zbekiston Respublikasining bank tizimini va uning rivojlanish bosqichlarini hamda tarkibiy elementlarini batafsil yoritadi.
14-mavzu. Markaziy bank va uning funksiyalari.: Mavzu Markaziy bankning maqsad va vazifalarini, tashkiliy tuzilishini, funksiyalarini (emissiya, banklar banki, davlat banki), aktiv va passiv operatsiyalarini ochib beradi.
15-mavzu. Markaziy bankning mustaqilligi.: Bu mavzu Markaziy bankning iqtisodiy va siyosiy mustaqilligini, uning baholash mezonlarini va xalqaro tajribalarni yoritadi.
16-mavzu. Tijorat banklari va ularning funksiyalari.: Mavzu tijorat banklarining faoliyatini tashkil etish asoslarini, ularning funksiyalarini va bank tizimidagi o'rnini ochib beradi.
17-mavzu. Tijorat banklarining operatsiyalari.: Bu mavzu tijorat banklarining aktiv va passiv operatsiyalarini, qimmatli qog'ozlar bilan amalga oshiriladigan investitsion va komissiya operatsiyalarini batafsil yoritadi.
18-mavzu. Nobank moliya kredit muassasalari.: Mavzu nobank kredit tashkilotlarining turlari, ularning zaruriyati, resurs bazasini shakllantirish va faoliyatining asosiy jihatlarini ochib beradi.
19-mavzu. Pulning xalqaro munosabatlardagi harakati.: Bu mavzu xalqaro valyuta munosabatlari, milliy valyuta tizimi va uning elementlari, jahon valyuta tizimi, valyuta operatsiyalari va valyuta kursining turlari hamda ularga ta'sir etuvchi omillar haqida ma'lumot beradi.
20-mavzu. Xalqaro moliya institutlari, ularning maqsad va funksiyalari turlari.: Mavzu xalqaro moliya institutlarining zaruriyati, turlari, jumladan XMT, Jahon banki va ETТБ kabi tashkilotlarning maqsad va funksiyalarini batafsil yoritadi.