Jahon adabiyoti

Ushbu kitob jahon adabiyotining umumiy rivojlanish bosqichlarini, jumladan, antik davr, o‘rta asrlar, Uyg‘onish davri, klassitsizm, romantizm, realizm, tanqidiy realizm, naturalizm, dekadentlik, impressionizm kabi adabiy oqimlarni o‘z ichiga oladi. Kitobda jahon adabiyotining muhim janrlari, xususan, doston, drama, komediya, novella va she’riy janrlar haqida batafsil ma’lumot berilgan. Shuningdek, dunyo adabiyotining asosiy namoyandalari, ularning hayoti va ijodi haqida ma’lumotlar keltirilgan. Asosiy e’tibor YUnon va Rim adabiyotiga, shuningdek, YEvropa adabiyotining rivojlanishiga qaratilgan. Kitobda adabiy yo‘nalishlar, oqimlar, ularning o‘ziga xos xususiyatlari va jahon adabiyotiga qo‘shgan hissasi haqida atroflicha ma’lumot berilgan.

Asosiy mavzular

• Antik adabiyot tarixi: Antik adabiyotning paydo bo‘lishi, rivojlanishi, asosiy janrlari, mifologiya, Homer dostonlari, yunon va rim adabiyotining asosiy vakillari, ularning ijodi haqida ma’lumot beriladi.
• Yunon adabiyotining Attika davri: XIX asrning 30-40 yillarida Fransiyada keskin kurashlar davri bo‘ldi. Bu davrga kelib juda ham og‘irlashib ketgan mehnatkash xalq ahvoli birqancha yozuvchilarning diqqatini o‘ziga tortdi. Bular orasida Jorj Sand (1804-1876 y.) o‘zining ijtimoiy mavzudagi asarlari «Sayyoh shogirdlar», «Oras», «Janob Antuanning gunohi» bu romanlarida xalq hayotini, ijtimoiy masalalarni talqin qiladi. Jorj Sand ko‘p sonli romanlarida demokratik mavqeyini saqlab qoladi. Asl ismi Avrora Dyudevan, ammo adabiyotda Jorj Sand taxallusi bilan mashhur bo‘lgan bu ayol 1804 yilda Parijda tug‘ilgan.
• O‘rta asrlar adabiyoti: O‘rta asrlar adabiyotida xalq poeziyasi an’analarining roli kattadir. eng qadimgi poeziya namunalari mehnat qo‘shiqlari bo‘lsa, o‘rta asralarga kelib, Qo‘shiq urf-odat doirasidan chiqib, mustaqil adabiy janr sifatida shakllandi. O‘rta asr adabiyotining rivojlanishiga antik adabiyotning ta’siri kattadir.
• Evropa Uyg‘onish davri adabiyoti: Evropada romantizm adabiyoti XVIII asrning oxiri va XIX asrning boshlarida shakllandi. XIX asrning tanqidiy realist yozuvchilari voqeylikni kengroq, chuqurroq aks ettirishda romantiklar to‘plagan ijodiy tajribaga suyanadilar. Romantizm adabiyotining barkamol xarakterlar yaratish hayot ziddiyatlarini yirik kontrast obrazlar to‘qnashuvida ko‘rsatib berish kabi xususiyatlar yirik yozuvchilarizmning shakllanishiga o‘z hissasini qo‘shdi.
• XIX asr Evropa romantizm adabiyoti: Evropada romantizm adabiyoti XVIII asrning oxiri va XIX asrning boshlarida shakllandi. XIX asrning tanqidiy realist yozuvchilari voqeylikni kengroq, chuqurroq aks ettirishda romantiklar to‘plagan ijodiy tajribaga suyanadilar. Romantizm adabiyotining barkamol xarakterlar yaratish hayot ziddiyatlarini yirik kontrast obrazlar to‘qnashuvida ko‘rsatib berish kabi xususiyatlar yirik yozuvchilarizmning shakllanishiga o‘z hissasini qo‘shdi.
• XIX asr tanqidiy realizm adabiyoti: Jahon adabiyoti tarixida tanqidiy realizm XIX asrning 20-yillari oxirida paydo bo‘lib, 30-40 yillarda o‘z taraqqiyot cho‘qqisiga ko‘tarildi. Bu jarayonning yuzaga kelishi Evropada ya’ni Angliya va Fransiyada XIX asrning birinchi yarmiga, Amerika Qo‘shma SHtatlari hamda slavyan mamlakatlarida XIX asrning ikkinchi yarmiga to‘g‘ri keladi. Tanqidiy realizm, asosan, ijtimoiy roman janrida Balzak, Dikkens asarlarida o‘z ifodasini topadi. Bu adabiyot kapitalistik jamiyati ziddiyatlari kuchayib borayotgan paytda, burjuaziya bilan ishchilar sinfi o‘rtasidagi qarama qarshilik keskinlashgan sharoitda kelib chiqqan.