Статистика

Ushbu kitobcha Oʻzbekiston Respublikasi Oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi hamda Oʻzbekiston Respublikasi Qurilish vazirligi tomonidan tayyorlangan boʻlib, Mirzo Ulugʻbek nomidagi Samarqand davlat arxitektura-qurilish instituti “Qurilishni boshqarish” fakulteti, “Koʻchmas mulk ekspertizasi va uni boshqarish” kafedrasi tomonidan chop etilgan uslubiy koʻrsatmadir. Ushbu koʻrsatma “Statistika” fani boʻyicha “Oʻrtacha miqdorlar, Variatsiya koʻrsatkichlari, Tanlanma kuzatish va Aholi statistikasi” mavzulariga oid amaliy mashgʻulotlarda bajariladigan masalalar boʻyicha tayyorlangan boʻlib, 5230200 – “Menejment” va 5340900 – “Koʻchmas mulk ekspertizasi va uni boshqarish” taʼlim yoʻnalishlari talabalari uchun moʻljallangan. Kitobchada statistikada asosiy tushunchalar, jumladan, oʻrtacha miqdorlar, variatsiya koʻrsatkichlari, tanlanma kuzatish usullari va aholi statistikasi hamda ularning amaliy jihatdan qoʻllanilishi keng yoritilgan.

Asosiy mavzular

• Kirish: Kitobning maqsadi, vazifalari va statistika fanining ijtimoiy hodisalarni oʻrganishdagi ahamiyati haqida umumiy maʼlumot beriladi. Mamlakatimizda iqtisodiy islohotlar va rivojlanishning ustuvor yoʻnalishlari, jumladan, “Har bir tashabbus halqimiz farovonligini koʻzlaydi” shiori ostida amalga oshirilayotgan ishlar haqida soʻz yuritiladi.
• I bob. Oʻrtacha miqdorlar: Bu bobda statistikada absolyut, nisbiy va oʻrtacha miqdorlar, jumladan, aritmetik, geometrik, garmonik, kvadratik oʻrtachalar tushunchalari va ularning hisoblash usullari, xossalari tushuntirilgan. Shuningdek, moda, mediana kabi tartibiy koʻrsatkichlar ham koʻrib chiqilgan hamda ularni hisoblash usullari va misollar keltirilgan.
• II bob. Variatsiya koʻrsatkichlari: Bobda variatsiyaning mohiyati va uni oʻrganish zaruriyati, variatsiya koʻrsatkichlari (variatsion kenglik, oʻrtacha absolut tafovut, dispersiya, oʻrtacha kvadratik tafovut, variatsiya koeffitsiyenti)ni hisoblash usullari, ularning xossalari va qoʻllanilishi, shuningdek, asimmetriya va eksess koʻrsatkichlari tushuntirilgan.
• III bob. Tanlanma kuzatish: Tanlanma kuzatishning mohiyati, uni qoʻllash usullari (tasodifiy, mexanik, tipik, seriyali tanlash), tanlama xatolarini hisoblash va ularning ishontirish chegaralarini aniqlash usullari, tanlanma hajmini aniqlash kabi masalalar batafsil yoritilgan.
• IV bob. Aholi statistika­si: Aholi statistikasi fanining mohiyati, oʻrganish obyekti, kuzatuv birligi, aholi soni va tarkibini oʻrganish usullari, tabiiy harakat (tugʻilish, oʻlim, tabiiy oʻsish) va mexanik harakat (migratsiya) koʻrsatkichlari, ularni hisoblash usullari va qoʻllanilishi koʻrib chiqilgan.
• Xulosa: Kitobda oʻrganilgan asosiy statistik tushunchalar va usullarning iqtisodiy va ijtimoiy hodisalarni tahlil qilishdagi ahamiyati yakuniy xulosalar bilan mustahkamlanadi.
• Foydalanilgan adabiyotlar roʻyxati: Statistika fanini oʻrganish boʻyicha tavsiya etilgan asosiy oʻquv qoʻllanmalar, darsliklar va internet manbalari keltirilgan.