Darvish alining fazoviy (kosmoligik) qarashlarida 12 – maqom falak burjlari
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Xalq ta'limi vazirligi Navoiy davlat pedagogika instituti Pedagogika fakulteti "Musiqa" kafedrasi tomonidan tayyorlangan ilmiy nazariy va amaliy uslubiy seminar ishlanmasidir. Seminar mavzusi Darvish Alining fazoviy (kosmologik) qarashlarida 12 – maqom falak burjlariga bag'ishlangan. Unda Darvish Ali Changiyning hayoti va ijodi, maqomlar tarixi va nazariyasi, shuningdek musiqa terminlari va cholg'ular tasnifi kabi masalalar yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Darvish Ali Changiyning hayoti va ijodi: Darvish Ali Changiyning hayoti, ilmiy merosi, zamondoshlari bilan munosabatlari va uning musiqiy ta'limotiga qo'shgan hissasi haqida ma'lumot beriladi. Uning Imomqulixon zamonidagi faoliyati va musiqaga bo'lgan munosabati tahlil qilinadi.
- 12 maqom falak burjlari: O'rta Osiyo maqomlar tizimining kosmologik asoslari, 12 maqomning falak burjlari bilan bog'liqligi, maqomlarning nomlanishi va ularning ramziy ma'nolari ko'rib chiqiladi. Darvesh Ali Aflotun zamonlarida taraqqiy topgan fazoviy qarashlarga ko'ra, 12 maqom falak burjlaridan taralganligi aytiladi.
- Shashmaqom va makon semantik talqini: Shashmaqomning mohiyati, uning xalqlar hayotidagi o'rni, musiqiy ramzlari va semantik talqini yoritiladi. Maqomlarning tuzilishi, navolari va ularning inson tuyg'ulariga ta'siri tahlil qilinadi.
- Mumtoz usullar: Mumtoz usullarning kelib chiqishi, rivojlanishi va ularning maqomlar bilan bog'liqligi ko'rsatiladi. Darvish Ali risolasidagi usullar va ularning izohlari keltiriladi.
- Cholg'ushunoslik: O'zbek milliy cholg'ularining tasnifi, ularning tuzilishi, materiallari va ijro uslublari haqida ma'lumot beriladi. Cholg'ularning jahon standartlariga muvofiqligi va ularni o'qitish metodlari muhokama qilinadi.