Фитонематодалар ва уларга қарши кураш чоралари тўғрисида услубий қўлланма
Ushbu uslubiy qo'llanma fitonematodalar, ularning turlari, biologiyasi, o'simliklar va tuproqdagi tarqalishi, keltirib chiqaradigan zararlari va ularga qarshi kurashish usullari haqida batafsil ma'lumot beradi. Qo'llanmada fitonematodalarni aniqlash, ajratib olish, morfologiyasi va biologiyasi, shuningdek, ularga qarshi qo'llaniladigan profilaktik, agrotexnik, biologik, kimyoviy va boshqa usullar atroflicha yoritilgan. Zamonaviy fitopatologiya va entomologiya uslubiyatlaridan farqli bo'lgan hamda fitonematodalarni aniqlashdagi asosiy uslubiyatlar tushuntirilgan. Qo'llanma fitopatologlar, o'simliklarni himoya qilish sohasidagi mutaxassislar, qishloq xo'jalik xodimlari hamda talabalar uchun mo'ljallangan.
Asosiy mavzular
- Fitonematodalar haqida umumiy ma'lumot: Fitonematoda so'zining ma'nosi, ularning umumiy tavsifi, kelib chiqishi, klassifikatsiyasi, turlari va umumiy xususiyatlari bayon etiladi.
- O'simlik va tuproqdan fitogelmintlarni ajratib olish va aniqlash usullari: O'simlik to'qimalari, tuproq va boshqa materiallardan fitonematodalarni ajratib olish uchun qo'llaniladigan vizual, voronka, kompressor, flotatsiya va boshqa usullar, ularning afzalliklari va kamchiliklari ko'rsatib o'tiladi.
- Fitonematodalarning morfologiyasi va biologiyasi: Fitonematodalarning tashqi tuzilishi, jinsiy sistemasi, rivojlanish sikli, tuxum qo'yish xususiyatlari va boshqa biologik jihatlari batafsil yoritiladi.
- O'simliklarning fitonematodalar bilan zararlanish xususiyatlari: Fitohelmintoz kasalliklarining o'simliklar rivojlanishiga ta'siri, zararlanish belgilari, o'simlik to'qimalarining o'zgarishi, nekrozlar va boshqa simptomlar batafsil tasvirlanadi.
- Fitonematodalarning hayot kechirishi, tarqalishi va tabiatda saqlanishi: Fitohelmintlarning hayot kechirishi, zararlanish va tarqalish mexanizmlari, tabiatda saqlanishi, ko'payishi va tabiatda saqlanib qolish usullari bayon etiladi.
- Fitonematodalarning tuproqda va o'simliklarda taqsimlanishi: Nematodalarning tuproqda va o'simlik organlarida vertikal va gorizontal taqsimlanishi, ko'payishi va tarqalishini o'rganish yoritiladi.
- Fitonematodalarning zarari va iqtisodiy ahamiyati: Fitohelmintlarning qishloq xo'jalik ekinlariga yetkazadigan iqtisodiy zarari, hosildorlikning kamayishi va boshqa zararli ta'sirlari ko'rsatilgan.
- Bo'rtma nematodalari (Meloidogyne spp.)ni aniqlash va hisobga olish: Bo'rtma nematodalarining biologik xususiyatlari, aniqlash usullari, zararlanish belgilari va ularga qarshi kurash choralari batafsil yoritilgan.
- Issiqxona va o'rangeriyalarda meloidoginozni aniqlash va hisobga olish: Issiqxona va o'rangeriyalarda bo'rtma nematodalarini aniqlash, kuzatish va ularga qarshi kurashish usullari haqida ma'lumot beriladi.
- O'simlikning yer ustki organlarida bo'rtma hosil qiluvchi (Anguina) fitogelmintlar: Anguina turkumiga kiruvchi fitonematodalarning biologik xususiyatlari, zararlanish belgilari va hosil qiladigan bo'rtmalari haqida ma'lumot beriladi.
- Ildizning chirish kasalligini keltirib chiqaruvchi endo va ectoparasit fitonematodalarni aniqlash va hisobga olish: Pratylenchus va boshqa ildiz ekto va endo parazit fitonematodalarning biologik xususiyatlari, zararlanish belgilari va ularni aniqlash usullari bayon etilgan.
- Fitonematodalar va ularga qarshi kurash choralari: Fitohelmintoz kasalliklarining oldini olish bo'yicha profilaktik, agrotexnik, biologik, kimyoviy va boshqa tadbirlar bayon etilgan.
- Qishloq xo'jalik ekinlarida uchrovchi iqtisodiy jihatdan muhim fitogelmintlar ro'yxati: Donli, dukkakli-donli, texnik, mevali va rezavor mevali ekinlarda uchrovchi iqtisodiy ahamiyatga ega bo'lgan fitonematodalar turlari va ularning davlatlar bo'yicha tarqalishi keltirilgan.