Diyetologiya
Ushbu kitob O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni Saqlash Vazirligi va O‘zbekiston Respublikasi Oliy Taʼlim Vazirligi hamda Abu Ali Ibn Sino nomidagi Buxoro Davlat Tibbiyot Instituti Reabilitologiya, Sport Tibbiyoti va Jismoniy Tarbiya Kafedrasi tomonidan tayyorlangan. Kitob Diyetologiya fanining o‘quv-uslubiy majmuasi bo‘lib, Oliy xamshiralik ishi fakulteti 2-kurs talabalari uchun mo‘ljallangan. Unda Diyetologiya fanining rivojlanish tarixi, organizmdagi oziq moddalar (oqsil, yog‘, uglevodlar)ning o‘rni va ahamiyati, vitaminlar, mineral moddalar va ularning sog‘liq uchun roli, shuningdek, turli kasalliklarda qo‘llaniladigan parxez taomlar va ularning tamoyillari haqida batafsil ma'lumot berilgan. Kitobda shuningdek, ovqatlanishni tashkil etish qoidalari, kunlik ratsionni hisoblash, ovqat hazm qilish jarayoni hamda davolash parxezlari haqida ma'lumotlar keltirilgan. Kitobda amaliy mashg‘ulotlar va vaziyatli masalalar ham joy olgan bo‘lib, talabalarning nazariy bilimlarini amaliy ko‘nikmalarga aylantirishga qaratilgan.
Asosiy mavzular
- Organizmda oqsillar, yog`lar, uglevodlar, vitaminlar va minerallarning ahamiyati: Ushbu mavzu organizm uchun oqsillar, yog‘lar, uglevodlar, vitaminlar va minerallarning muhim ahamiyatini, ularning vazifalarini va organizmdagi rolini atroflicha yoritib beradi. Shuningdek, ularning yetishmasligi yoki ortiqcha bo'lishining salbiy oqibatlari ham tushuntiriladi.
- Maxsus maxsulotlarning (temir, yod, bug`doy) organizmdagi xususiyatlari: Mavzu temir, yod, bug‘doy kabi maxsus oziq moddalarining organizmdagi xususiyatlari, ularning ahamiyati va qaysi mahsulotlarda ko‘p uchraydi hamda ularning sog‘liq uchun foydalari haqida ma'lumot beradi.
- Davo ovqat stollarini belgilanish tartibi: Mavzu turli kasalliklarda qo‘llaniladigan davolash parxez stollarini belgilash tartib-qoidalari, ularning umumiy xarakteristikasi, kimyoviy tarkibi va energetik qiymati hamda ovqatlanish rejimiga oid ma'lumotlarni o'z ichiga oladi.
- Mahsulotlarni qayta birlamchi ishlash, qayta issiq ishlov uslublari: Mavzu oziq-ovqat maxsulotlarini qayta birlamchi ishlash va ularni qayta issiq ishlov uslublari, ya'ni qaynatish, dimlash, qovurish, dimlash kabi usullar va ularning ovqatga ta'sirini tushuntiradi.
- Mahsulotlar va tayyor ovqat sifatini nazorat qilish. Ovqat tayyorlash bloki hujjatlari.: Mavzu oziq-ovqat maxsulotlari va tayyor ovqat sifatini nazorat qilish usullari, ovqat tayyorlash jarayonidagi hujjatlar (menyu, porsionnik, taomnoma) va ularning ahamiyati haqida ma'lumot beradi.
- Ratsional ovqatlanishning ilmiy asoslari. Allergik kasalliklarda davolovchi parxez stoli.: Mavzu ratsional ovqatlanishning ilmiy asoslari, ovqatlanish tamoyillari va allergik kasalliklarda qo'llaniladigan parxez stollari haqida ma'lumot beradi.
- Qari va keksa yoshda ovqatlanishning hususiyatlari.: Mavzu qari va keksa yoshdagi insonlarning ovqatlanishiga oid xususiyatlar, ularning oziq-ovqatga bo'lgan ehtiyojlari va parxez tavsiyalari haqida ma'lumot beradi.