Умумий ўрта таълим мактабларида қардош халқлар адабиётини қиёсий ўрганиш (таълим ўзбек, қозоқ, қирғиз, қорақалпоқ ва туркман тилларида олиб бориладиган мактабларнинг V–IX синфлари адабиёт дарслари мисолида)

Ushbu avtoreferat Oʻzbekiston Respublikasi oliy ta'lim muassasalarida oʻzbek, qozoq, qirgʻiz, qoraqalpoq va turkman tillarida ta'lim oluvchi umumiy oʻrta ta'lim maktablarida qoʻshni xalqlar adabiyotini qiyosiy oʻrganish boʻyicha doktorlik dissertatsiyasi natijalari bilan tanishtiradi. Tadqiqotda oʻquvchilarda millatlararo doʻstlik, bagʻrikenglik va xalqaro hamjihatlik tuygʻularini shakllantirishga qaratilgan ilmiy-nazariy, pedagogik va metodik asoslar ishlab chiqilgan.

Asosiy mavzular

Kirish: Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi va zarurati, Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining ta'lim sohasidagi qarorlari va farmonlarining mazmuni, tadqiqotning jahon ilm-fani va milliy adabiyotshunoslikdagi oʻrni, mavzuni oʻrganilganlik darajasi, tadqiqotning maqsadi va vazifalari, obyekti va predmeti, ilmiy yangiligi, amaliy ahamiyati, tadqiqot natijalarining ilmiy-metodik ta'minoti va usullari keltirilgan.
1-bob: "Qoʻshni xalqlar adabiyotini oʻrganish – ilmiy-pedagogik muammo": Ushbu bobda qoʻshni xalqlar tushunchasi, ularning adabiyotlarini qiyosiy oʻrganishning dolzarb jihatlari, oʻrganilganlik darajasi, Oʻzbekiston ta'lim tizimida ushbu adabiyotlarni oʻqitishning hozirgi holati, mavjud kamchiliklar va ularni bartaraf etish yoʻllari koʻrsatilgan. Shuningdek, qoʻshni xalqlar adabiyotini oʻrgatishga qoʻyiladigan ilmiy-metodik talablar va usullar tahlil qilingan.
2-bob: "Qoʻshni xalqlar adabiyotini oʻrgatish metodikasini yangilashning ilmiy-nazariy asoslari": Bobda qoʻshni xalqlar adabiyotini oʻqitishning nazariy va metodik asoslari, ushbu jarayonda qoʻllaniladigan usullar, vositalar, shaxsiy va milliy qadriyatlarni shakllantirishning ahamiyati, shuningdek, xalqlararo oʻzaro anglashuvni rivojlantirish yoʻllari yoritilgan.
3-bob: "Maktabda qoʻshni xalqlar adabiyotini oʻrgatish samaradorligini oshirish metodikasi": Ushbu bobda qoʻshni xalqlar adabiyotini oʻqitishni tashkil etishda qiyosiy tahlil usullaridan foydalanish, darslarni loyihalash, milliy va umuminsoniy qadriyatlarni singdirish, ta'lim jarayonida innovatsion texnologiyalarni qoʻllash, oʻqituvchilarning kasbiy mahoratini oshirish kabi masalalar koʻrib chiqilgan.
4-bob: "Adabiy aloqalarning ta'sirini oshirishda axborotning oʻrni": Bobda adabiy aloqalarning mohiyati, ularning oʻrganilishi, adabiyotni qiyosiy oʻrganishda axborotdan foydalanish metodikasi, oʻquvchilarning bilish va ijodiy faolligini oshirishda adabiy aloqalarning roli, zamonaviy texnologiyalar va multimedia vositalaridan foydalanish yoritilgan.
5-bob: "Qoʻshni xalqlar adabiyotini oʻrganish boʻyicha tajriba-sinov ishlarini tahlili": Bobda tadqiqot natijalarining matematik-statistik tahlili, tajriba-sinov ishlarining samaradorligi, olingan natijalarga asoslangan xulosalar va tavsiyalar keltirilgan. Tajriba-sinov ishlarida oʻquvchilarning milliy va umuminsoniy qadriyatlarni anglash, bagʻrikenglik va tole-rantlik tuygʻularini shakllantirishdagi samaradorligi koʻrsatib berilgan.
Xulosa: Dissertatsiyada qoʻshni xalqlar adabiyotini oʻqitishning samaradorligini oshirish boʻyicha asosiy ilmiy-nazariy va amaliy xulosalar va takliflar berilgan.